1918 ci ildə Bakı işğalçılardan necə azad edildi? скачать в хорошем качестве

1918 ci ildə Bakı işğalçılardan necə azad edildi?

AXC 1918-ci ildə Tiflisdə yarandıqdan sonra 17 iyul 1918-ci il tarixində Gəncəyə köçür. Azərbaycan torpaqlarında Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin ilk paytaxtı Gəncə şəhəri olur. Hədəf bakı idi, amma Bakı işğalçı qüvvələrin əlində olduğuna görə SSR, daşnaq, menşevik kimi qüvvələri, Bakı neftində gözü olan ingilis ordusu da Bakıda idi. O dövrün şərtlərinə görə hərbi-texniki qüvvə də gətirmişdilər. Təyyarələr, tanklar və s. Bunun üçündə hazırlıqlı olmaq lazım idi. O zaman AXC-nin qüvvəsi o qədər çox deyildi ki, Bakını azad etsin. Yeni qurulmuş Qafqaz İslam Ordusu Azərbaycan könüllüləri ilə birlikdə birləşərək bu işi görməyə qərar verirlər. Beləcə, 23 iyul 1918-ci ildə fövqaladə hərbi vəziyyət elan edilir. Nuru Paşa bu fövqaladə vəziyyətə başçılıq edir. Təbii ki, bu işlər Daxili İşlər Nazirliyinin rəhbərliyi altında aparılır. Amma kifayət qədər əsgəri qüvvə yox idi. Ona görə də Osmanlı dövlətindən əsgəri yardım istənir. Və bu əsgəri yardım yavaş-yavaş Azərbaycana gəlir. 5-ci Osmanlı Ordu divizyası yardım təşkil edir. Bu yardım 1918-ci il sentyabrın 10-12-nə qədər davam edir. Yekun nəticə olaraq, Osmanlı ordusundan 8 mindən çox əsgəri yardım gəlir. Bununla bərabər, Azərbaycan könüllüləri də bu prosesdə iştirak edirlər. Qafqaz İslam Ordusu belə zamanda kurslar təşkil edir. Gəncədə bizim əsgərlərə hərbi təlim keçirilir. Çünki, Çar Rusiyası dövründə Azərbaycan könüllüləri ordudan kənarda tutulduğuna görə Azərbaycan xalqı silahdan necə istifadə edəcəklərini bilmirdilər. Buna görə də bir qədər vaxt lazım idi. AXC Qafqaz İslam Ordusu ilə birləşərək müəyyən qədər əsgəri yardım toplaya bilir. Daha sonra, Bakı üzərinə hücuma keçilə bilir. Onlardan avqust ayında olan baş tutmur, ikincisi isə sentyabr ayında müvəffəqiyyətlə həyata keçirilir. Yolboyu bölgələr, Göyçay, Ağdaş və Bakı kənarı azad edilir. 1918-ci il sentyabrın 15-də 2 qapıdan Bakıya girilir düşmən məğlub edilir. Beləliklə, 15 Sentyabr 1918-ci il Bakının qurtuluş günü olur. 2 gün sonra isə paytaxt Gəncədən Bakıya köçürülmüş olur.