Hát đúm Thuỷ Nguyên tại đình Hàng Kênh - 2 di sản quốc gia gặp gỡ скачать в хорошем качестве

Hát đúm Thuỷ Nguyên tại đình Hàng Kênh - 2 di sản quốc gia gặp gỡ

#hatdum #thuynguyen #haiphong #disanvanhoa #dinhhangkenh Tiết mục Hát đúm trong chương trình “Không gian văn hoá đình làng Hải Phòng xưa” diễn ra tại đình Hàng Kênh - Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia - ngày 11/5/2024. “Hát Đúm Thuỷ Nguyên gắn bó với sự hình thành và phát triển dân cư, tập trung chủ yếu ở vùng nông nghiệp. Có thể nói quê hương của Hát Đúm Hải Phòng là xã Phục Lễ, Phả Lễ, Lập Lễ (Thuỷ Nguyên), nơi có số lượng bài ca, đề tài, nội dung tư tưởng phong phú, đa dạng. Hát Đúm là loại dân ca giao duyên, lúc đầu chỉ là tiếng hát đơn lẻ, sau có sự đối đáp thành những buổi hát ví von, đối đáp nhau dần dần được gọi là hát ví. Khi các cuộc hát ví được đưa vào trong hội chùa Phục Lễ thì được gọi là Hát Đúm. Hát Đúm lúc đầu chỉ có hát chào, hát mừng, hát hỏi, hát đố, hát hoạ, hát huê tình và hát ra về, sau này có thêm hát lính, hát thư. Hát Đúm chủ yếu diễn ra trong hội làng (từ mùng 4 đến mùng 10 tháng Giêng Âm lịch), nội quy đối đáp chặt chẽ, bên nào không đối được là thua. Theo các nhà nghiên cứu, Hát Đúm gồm: Hát Đúm lẻ, Hát Đúm hàng, Hát Đúm hội. Hát Đúm lẻ là hình thức hát ở mọi môi trường, mọi thời điểm khác nhau, hoàn toàn mang tính tự do, tự phát... Hát Đúm hàng là hình thức hát vòng ngoài của hội, mang tính trình diễn hơn là thi thố tài năng. Hát Đúm hội là hình thức Hát Đúm trong hội đình, chùa làng..., hình thức hát đối đáp nam nữ, thi thố tài năng giữa hai bên với sự tham gia của công chúng, xuất hiện người tham gia ứng tác lời ca. Hát Đúm hội khuyến khích sáng tạo nghệ thuật cho cả cộng đồng... Hát Đúm Thủy Nguyên gắn với hội chùa làng, đình làng của các xã Phục Lễ, Phả Lễ và Lập Lễ, các xã lan tỏa Hát Đúm Tam Hưng và Ngũ Lão như: chùa Phục Lễ, miếu Thành hoàng, miếu Bến Đò/đền Bạch Đằng (xã Phục Lễ); miếu Phả Lễ; đền Do Lễ (xã Tam Hưng). Hai bên nam nữ cử đại diện là những chàng trai, cô gái có tài, có sắc, thuộc nhiều câu thơ và truyện cổ có vần, cả những ca dao, tục ngữ, nhạy bén trong mượn câu, mượn chữ, trích đoạn, trích từ, ứng vận đối đáp. Các bạn khác đứng, ngồi vây quanh hoặc dàn hàng ngang theo dõi, chuẩn bị sẵn sàng góp phần cùng ứng đáp. Thường mỗi cặp hát, hát qua nhiều bước, mỗi bước hát ít nhất từ 4 - 6 bài. Trong khi chuyển bước, bên nam hay nữ có những bài “xướng” (hỏi hay đố) mới và thâm ý, khó giải. Người đại diện chính của nam hay nữ đang hát đối đáp chưa tìm được lời đáp, thì bạn hát cùng nhóm có thể đỡ lời. Nếu bên nào chịu thua thì phải để lại “vật làm tin” (khăn, áo, mũ hay nón, ô) và như vậy càng thôi thúc họ gắng tìm ra lời đáp để “chuộc” lại “vật làm tin” đó. Thường thì mỗi người đến dự hội hát đều có sẵn trong trí nhớ nhiều bài hát “làm vốn” rất phong phú, nên các buổi hát thường được kéo dài từ sáng đến chiều. Hát Đúm đã được cộng đồng sở tại thực hiện theo quy định, thể lệ chặt chẽ, cụ thể, như: nhóm hát phải đồng giới (nhóm nam hay nhóm nữ) và xấp xỉ cùng lứa tuổi; trai gái trong nhóm không cùng họ hàng, cùng huyết thống; người đã lập gia đình sẽ hát với nhau, không được ghen tuông. Khi hát đúm ở hội chùa, người ta phải tạo ra các Đúm tức là các đám người tham gia, bắt đầu từ hát mời nhau tham gia hát hội và tạo thành vòng tròn vây quanh. Mỗi hội hát gồm 9 bước hát: hát chào hỏi – giao hẹn, hát giao duyên, hát đố - giảng, hát họa, hát mời, hát lính, hát thư, hát cưới và sau cưới, hát ra về. Các bước hát không nhất thiết theo trình tự mà tùy vào đối tượng cùng đối đáp để có thể chuyển, hát nội dung này trước hay sau, hoặc bớt đi một vài nội dung nào đó. Tuy nhiên, hát chào, hát huê tình và hát kết thúc vẫn giữ nguyên. Giữa các buổi hát thường có hát chuyển lời nhằm gợi mở chuyển đổi nội dung bước hát. Ca từ Hát Đúm Thuỷ Nguyên thường là thể thơ lục bát và song thất lục bát, được “xướng” lên chủ yếu theo lối ngắt nhịp đều (2/2) và thể song thất lục bát có lối ngắt nhịp không đều (1/2/2) từ đó hình thành hai dạng nhịp điệu âm nhạc cơ bản. Bên cạnh những lời ca cổ còn xuất hiện các lời các mới được ứng tác làm cho bài bản luôn mới mẻ, phản ánh đời sống đương đại. Hát Đúm Thủy Nguyên đáp ứng nhu cầu giải trí và cầu ước một cuộc sống no đủ, hạnh phúc; góp phần định hình bản sắc văn hoá cộng đồng, làm giàu thêm tình yêu quê hương, đất nước. Hát Đúm giúp người nghe hiểu được về lịch sử vẻ vang của dân tộc, về nét đẹp văn hoá, phong tục tập quán vùng đất. Với giá trị tiêu biểu, Hát Đúm Thủy Nguyên được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia theo Quyết định số 3325/QĐ-BVHTTDL ngày 04/9/2018”. (Theo website Cục Di sản văn hóa)