Atrof-muhit muhofazasiga qaratilgan yangi bosqich скачать в хорошем качестве

Atrof-muhit muhofazasiga qaratilgan yangi bosqich

O‘zbekiston Respublikasining 2025-yil 24-fevralda qabul qilingan “Ekologik ekspertiza, atrof-muhitga ta’sirni baholash va strategik ekologik baholash to‘g‘risida”gi URQ-1036-sonli Qonuni mamlakatimizda atrof-muhitni muhofaza qilish, ekologik barqarorlikni ta’minlash va fuqarolarning sog‘lom hayotga bo‘lgan konstitutsiyaviy huquqlarini ro‘yobga chiqarish yo‘lidagi muhim huquqiy hujjat hisoblanadi. Sirdaryo viloyatida ushbu qonun ijrosini ta’minlash bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlar haqida Davlat ekologik ekspertizasi markazi DMning viloyat filiali yetakchi mutaxassisi Maqsudaxon Lapasova batafsil ma’lumot berdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, 2025-yil mamlakatimizda “Atrof-muhitni asrash va yashil iqtisodiyot yili” deb e’lon qilingani yurtimiz ekologlari zimmasiga ulkan mas’uliyat va ishonch yuklagan. So‘nggi yillarda yurtimizdagi sanoat rivoji global iqlim o‘zgarishlari bilan bir vaqtda amalga oshmoqda. Bu jarayon o‘z navbatida tabiiy muhitga bosimni kuchaytirmoqda. Atrof-muhit ifloslanishiga qarshi kurashish va uning oldini olish uchun esa davlat tomonidan preventiv ekologik siyosat yuritilishi, iqtisodiy faoliyatning ta’sirini baholash va uni cheklashga qaratilgan aniq mexanizmlar joriy etilishi talab etiladi. Aynan shu maqsadda amaldagi “Ekologik ekspertiza to‘g‘risida”gi qonun xalqaro standartlar asosida yangi tahrirda qabul qilindi. Ilgari qabul qilingan qonun 25 yil muqaddam qabul qilingan bo‘lib, bugungi kunning talablariga javob bermasdi. Masalan, Toshkent shahrida havo ifloslanishi darajasi keskin oshib ketgani – bunga yaqqol misol. Qonun bilan xalqaro amaliyotda qo‘llaniladigan skrining va skouping mexanizmlari joriy etildi. Bundan maqsad — atrof-muhitga ta’sir ko‘rsatuvchi faoliyatlarni saralab olish, ta’siri juda kam bo‘lgan sohalarni (masalan, hunarmandchilik yoki kichik savdo xizmatlari) majburiy ekologik ekspertizadan ozod etishdir. Bu minglab kichik biznes subyektlari uchun qulaylik yaratadi. Shuningdek, avvalgi qonunda davlat dasturlari va shaharsozlik hujjatlari ekspertiza obyekti deb belgilangan bo‘lsa-da, ularni huquqiy jihatdan ekspertizadan o‘tkazish mexanizmi mavjud emas edi. Bu holat Toshkent, Nukus va boshqa shaharlar havosining ifloslanishiga olib keldi. Yangi qonun esa strategik ekologik baholash institutini joriy qilib, bunday masalalarning oldini olish imkonini yaratadi. Qonunda jamoatchilik ishtirokini kengaytirish uchun jamoatchilik ekologik ekspertizasi instituti joriy etildi. Bu fuqarolik jamiyati, OAV va faollar ishtirokida atrof-muhit bo‘yicha ochiq muhokamalarni kuchaytiradi. Shu bilan birga, ekspertiza jarayonida axborotlashtirish tizimi faol joriy etilmoqda. Bu orqali tadbirkorlar ekologik hujjatlarini onlayn taqdim etish, xulosalarni elektron shaklda olish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Bunday tizim sohadagi shaffoflikni ta’minlash, korrupsion holatlarni kamaytirishda muhim ahamiyatga ega. Qonunga asosan ekologik ekspertiza jarayoni ishtirokchilari – buyurtmachi, loyihachi va ekolog-ekspertlarining huquq hamda majburiyatlari aniq belgilab qo‘yildi. Loyihachilar uchun malaka sertifikati va tashkilotlar faoliyatini reyting asosida baholash tizimi joriy etildi. Bu – sohada sifat va samaradorlikni oshirishga xizmat qiladi. Qonunda, shuningdek, bahsli masalalarni hal etish uchun mustaqil Ekspertlar kengashi tuzish normasi kiritildi. Bu tashkilot har qanday ekspertiza bo‘yicha xolis va asoslangan qaror qabul qilish imkonini yaratadi. Maqsudaxon Lapasova joriy yilda qonun ijrosini ta’minlash bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlar haqida to‘xtalar ekan, Sirdaryo viloyatida “Yangi Sirdaryo” gazetasi va ijtimoiy tarmoqlar orqali aholini xabardor qilish, huquqiy tushuncha berish ishlari doimiy ravishda olib borilayotganini qayd etdi. Shuningdek, u viloyat aholisini yangi qonunni amalga oshirish jarayonida faol ishtirok etishga, atrof-muhit muhofazasiga hissa qo‘shishga chaqirdi.