Azerbaycanin ilk Milyoncu-Mecenati Haciaga Dadashev ve Metropol oteli (indiki nizami muzeyi). скачать в хорошем качестве

Azerbaycanin ilk Milyoncu-Mecenati Haciaga Dadashev ve Metropol oteli (indiki nizami muzeyi).

Xalqinin yolunda malini ve canini feda edenler. BIZIM BELE OGULLARIMIZ OLDUQCA BU MILLETIN ARXASI YERE DEYMEZ ! AQA YUSIF DADASEV VE ONUN DESTESI, SOZUN ESL MENASIN DA DUSMENE QAN UTDURUB! Ermeniler 1905-ci il fevralın ilk günlərindən Bakıda qırğın törətdilər; çox keçmədən İrəvanda iğtişaşlar kütləvi xarakter aldı. Naxçıvan, Zəngəzur erməni silahlı dəstələrinin hücumlarına məruz qaldılar. Kəndləri dağıdır, yandırır, günahsız insanları qılıncdan keçirirdilər. İrəvandan göndərilən bir xəbərdə deyilirdi: «Hər tərəfdən qəbiristanlığa cənazələr gətirilir. Ölənlər və yaralananların sayı artmaqdadır. Çoxları şəhəri tərk edib. Məqsəd də elə şəhəri tərk etdirmək idi. O zamanlar Aqa Yusif Dadasev Bakida düşmene meydan oxuyur: oz destesini teskilatlandirir, silahlandirirdi, cangudenleri Dagli Abbas ve Malbas Yusif döyüşlerde, döyüşçü dostları ile Bakida düşmene davamli zerbeler endirirdiler. ----- ( Dağlı Abbasin xasiyyətinə dövrünün bütün adlı-sanlı, vurub-tutan adamlarının hamısı yaxşı bələd olduğundan, erməni qoçuları onunla həmişə ehtiyatlı olmağa çalışardılar. 1905-ci ilin axırlarında ermənilərlə münaqişə zamanı, dostu Malbas Yusifle ve artıq bığ yeri tərləmiş Musa ile şəhərdə tanınmış qoçularla birlikdə gəzib-dolaşır, bir bəhanə axtarırdı ki, Tumanyanın dəstəsindən olan erməni bədəfkarlarla üzbəüz gəlsin... Belə bir bəhanə dekabrın əvvəllərində ələ düşür. Parapet bağı qarşı-sındakı şərab dükanından çıxan bir dəstə erməni qarşı səkidən keçən iki müsəlmanı yaralayıb, ikisini də öldürərək qaçırlar. Həmin dəqiqə Quba meydanında müntəzir olur ki, bəs, bu dəstə üzvlərindən üçü qaçaraq milyoner Tumanyanın malikanəsinə girdilər. Xəbəri eşidən ermeni dükançılar təşviş içində mağazalarını bağlayıb qaçmağa çalışırdılar. Qubernator bağı qarşısındakı imarəti nəzarətə götürən Dağlı Abbas, Dagli Musa, Malbas Yusif, Qaçaq Əliabbas, Hacıoğlu Qəmbər, Sarı Ağadadaş, Ağaoğlu Qəmbər və Əlibala Quliyevlə erməniler tərəfə yollanırlar. Qəzetlər səhəri gün yazırdılar: "Ermənilər damlardan, balkonlardan və Parapetdəki kəlisanın həyətindən müsəlmanlara tərəf tüfəng atmağa başladılar. Atışma 30 dəqiqəyədək çəkdi. Bu vəqt müsəlman qoçular ermənilərin bir neçə dükanına od vurdular. Bir neçə saətdən sonra cəmi erməni dükanları odlanmış, bir nece adam yanıb tələf olmuşdu. İstintaq vəqtində təsdiq olundu ki, dekabrın 3-dəki iğtişaş zamanı 6 nəfər müsəlman, 32 nəfər erməni qətl olundu, 18 nəfər müsəlman, 41 nəfər erməni yaralanıbdır və 14 ermeni dükani yanıbdır) ----------- Azərbaycanda milli hökumətin yaradılmasına, "ADR" partiyasının geniş fəaliyyət göstərməsinə maddi yardım edən Dadaşov 1918 ildə Bakıda mart soyqırımı zamanıda dəstəsi ilə birgə ermənilərə qarşı silahlı mübarizə aparmışdır.Rusiyadan oz gemisi ile getirdiyi silahlari eli-bos muselmanlara paylamis ve Iceri seherde damlara pulemyotlar yerlesdirmisdir. Silah ardınca novbeti defe Rusiyaya göndərdiyi gəmilərini, 26 mart 1918 ilde Zire kendine qarşılamağa gedən Dadaşov, silahları arabalara yüklətdirib geri qayıdarkən, daşnak S.Lalayanın quldur dəstəsi ilə qarşılaşmışdır.Sayca defelerle cox olan kommunist ermeni quldur bascisi olan S.Lalayan ona qılıncının altından keçməyi əmr edərkən, Dadaşov "Mən türkəm. Türk ölər, ancaq erməni dığasının qılıncının altından keçməz! ozunuze agliniz getmesin, Tumanyan milyoncunuzu men kecirtmishem qilincimin altindan cavabını cavabını vermişdir. Men Vetenimin xalqimin yolunda, oldurmeye ve olmeye haziram. Qeyri-beraber doyushe mətanətlə tab gətirən Dadaşov erməniləri burada yubadaraq, silahların daşnaklara yox, əliyalın döyüşən azərbaycanlılara çatmasına nail olmuşdur. Hiddətlənən daşnaklar onu işgəncə ilə öldürmüşlər. 1918-ci ilin 25 mart və 3 aprel tarixləri arasında Bakı şəhərində və Bakı quberniyasının müxtəlif bölgələrində və digər ərazilərdə Bakı Soveti və daşnak erməni silahlilari, rəsmi mənbələrə əsasən soyqırımın nəticəsində 12 minə yaxın azərbaycanlı qətlə yetirilmiş, on minlərlə insan itkin düşmüşdür. 1919 və 1920-ci ilin mart ayının 31-i iki dəfə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən ümummilli matəm günü kimi qeyd edilmişdir. Azərbaycan prezidenti Heydər Əliyevin 26 mart 1998-ci il tarixli sərəncamı ilə 31 mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü elan edilmişdir. F.A.D.