İslam’ın En Katı Yorumu: Vehhabilik ve Muhammed bin Abdülvehhab'ın Mirası скачать в хорошем качестве

İslam’ın En Katı Yorumu: Vehhabilik ve Muhammed bin Abdülvehhab'ın Mirası

Vahhabilik, İslam'ın 18. yüzyılda Arap Yarımadası'nda Muhammed bin Abdülvehhab tarafından kurulan ve katı bir tevhid anlayışına dayanan bir dini yorumudur. "Vahhabilik" ismi, hareketin muhalifleri tarafından verilmiş olup, mensupları kendilerini "muvahhidun" yani "tevhidciler" olarak adlandırır. Vahhabilik, Hanbeli mezhebinin İbn Teymiye'nin yorumlarına bağlı kalarak devam ettiğini iddia eder. Başlangıçta bir inanç hareketi olarak doğmasına rağmen, zamanla siyasi bir güç haline gelerek Suudi Arabistan’ın resmi mezhebi olmuştur. Tarihi Gelişimi ve Siyasi Güç Kazanması Vahhabilik, 1744'te Muhammed bin Abdülvehhab'ın Deriye Emiri Muhammed bin Suud ile tanışması sonucu siyasi bir hareket haline geldi. Bin Abdülvehhab, insanların şirk içinde olduklarını savunarak, Muhammed bin Suud’a ideolojik bir dayanak sağladı. Vahhabilik, 19. yüzyıl başlarında geniş bir coğrafyaya yayılmış ve Osmanlı İmparatorluğu için bir sorun haline gelmişti. Bu durum üzerine Osmanlı Sultanı II. Mahmud, Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’yı görevlendirerek Vahhabileri bastırdı. Hareket birkaç defa yenilgiye uğrasa da Suud hanedanı, 20. yüzyılda Suudi Arabistan Krallığı’nın kuruluşuyla Vahhabiliği resmi mezhep haline getirdi. Dini Görüşleri ve Tevhid Anlayışı Vahhabilik, tevhid (Allah'ın birlenmesi) konusunda katı bir görüşe sahiptir. Muhammed bin Abdülvehhab’a göre Allah’ı isim ve sıfatlarında, rablikte ve ilahlıkta birlemek gereklidir. Her türlü ibadetin yalnızca Allah’a yapılması gerektiğini savunur. Buna göre, başka bir varlıktan (peygamber dahil) şefaat veya yardım dilemek, Allah’tan başka bir varlığı kutsamak veya aracılık yapmasını istemek şirktir. Vahhabiler, özellikle türbeler, mezar ziyaretleri ve bid’at olarak gördükleri tüm ibadet şekillerine karşı çıkarlar. Muhammed'in kabri gibi kutsal mekanların dahi ziyaret edilmesinin şirk riski taşıdığını düşünürler ve mezar yapımına, ziyaretine izin vermezler. Sosyal ve Kültürel Etkileri Vahhabiliğin bu katı tutumu, türbe ziyaretleri ve dini gelenekler konusunda Suudi Arabistan'da ciddi bir değişime yol açmış, birçok mezar ve türbe yıkılmıştır. Bu tavır, özellikle İranlı Şiiler ile Suudi Arabistan arasında dini ve politik bir gerginliğe sebep olmuştur. Suudi Arabistan dışında geniş bir destek bulamayan Vahhabilik, Osmanlı’nın son döneminde İngilizlerin desteğiyle Osmanlı’ya karşı siyasi bir hareket olarak suçlanmıştır.