ENDÜSTRİ SOSYOLOJİSİ 13 SANAL CEMAATLER VE GÖZETİM скачать в хорошем качестве

ENDÜSTRİ SOSYOLOJİSİ 13 SANAL CEMAATLER VE GÖZETİM

İçinde yaşadığımız çağda, bir taraftan "parçalanmışlık", "hiper-bireysellik" ve artan "yalnızlaşma" yaşanırken, diğer taraftan da "post-modern kabileleşme" olarak adlandırılan bir tür cemaatleşmeye yönelik ilginin artışına tanık olunmaktadır. Post-endüstriyel çağın teknolojik altyapısını oluşturan "enformasyon-iletişim teknolojileri" (ve özellikle de bunların içerisinde İnternet), daha önce tarihte hiç tanık olunmamış tarzda, "yeni tür ilişkiler"i ve "sanal cemaatler"i gündeme getirmiştir. "Modern insan" a ilişkin en büyük vurgu, onu "tek başına"lığınadır. Jung'un deyimiyle, bu özellik onu, daha bilinçliliğe doğru atmış olduğu adımda, kitle insanı ile mistik katılımdan ve ortak bilinç dışına dalma tehlikesinden uzaklaştırır. Modern insan, "sorgu" ve "şüphe" altındadır; Ortaçağ insanının metafizik kesinliklerinin hepsini bitirmiştir ve derin bir "belirsizlik" içerisinde, öldürücü bir şokun acısını çekmektedir. Peter Le Burger'a göre, modern dünyada ana özellik teknolojik üretim haline gelmiştir. Modernleşme ile bağlantılı her şeyin, temel sebebi, teknoloji tarafından dünyanın dönüştürülmesidir. Artık hiçbir şey güvende değildir ve hiçbir şey kutsal değildir. Bilimde, teknolojide ve ekonomideki gelişmeler, geleneksel bakış açısını aşındırmıştır. Teknolojinin getirdiği yüksek hayat standardı, cemaatlerin çözülmesine ve yeni tür bireyciliğin yükselmesine yol açmıştır. Kişinin kendi öz çıkarı, gruptan daha önemli hale gelmiştir. Şehir yaşamı ve ekonomik gelişmeler, bireyciliği ve izolasyonu güçlendirmiştir. Modern insan Burger'a göre "yurtsuzluk acısı" çekmektedir (Morley, Robins, s. 124; Rose, P. Burger vd., s.34-52). Geçtiğimiz yüzyılda, Tocqueville'in (s.266) uzak görüşlülükle Amerika'da Demokrasi kitabında belirttiği şekilde, yabancılaşmış bu insan "yurttaşlarıyla birlikte yaşar ama onları göremez, onlara dokunur ama onları hissetmez, kendi içinde ve yalnız kendisi için varlığını sürdürür" hale gelmiştir. 20. yüzyıl, modern insanın yurtsuzluk acısının doruk noktasına çıktığı ve cemaat kavramının en çok saldırıya uğradığı yüzyıl olmuştur. Cemaat ilişkilerinin temelini oluşturan bağlar, modernleşme sürecine paralel bir şekilde çözülmüş, Sennet'in (1996) ünlü çalışmasında vurguladığı şekilde, "kamusal alan" sürekli daraltılmıştır. Geleneksel/coğrafi cemaat kavramı konusunda çalışmaları en fazla tanınan sosyolog Tönnies olmuştur. Tönnies'e göre, modern/endüstriyel toplumların gelişimine paralel olarak "gemeinshaft" (cemaat) ilişkleri yerini "gesellshaft"a (toplum/society) bırakacaktır. Gemeinshaft, pre-endüstriyel toplumlara özgü toplumsal ilişkiler ağıdır. Burada ortak geçmiş yaşam tecrübelerine sahip insanlar, bir cemaat duygusunu birlikte yaşarlar. Bu ilişkiler içinde toplumsal ilişkiler "samimi"dir. "Dayanışma ruhu" ve "Ortak bir irade"nin mevcudiyeti söz konusudur. Aile hayatı esastır. Köy topluluğu kendini geniş bir aile olarak hisseder. Miras alınan statüler söz konusudur. Gemeinshaft, durağan bir toplumdur; dolayısıyla toplumsal değişme sınırlıdır. Güçlü bir dayanışma ruhu mevcuttur. Görevler ve sosyal ilişkiler birbirinden ayrılamaz. Şekil 13.1 Buna karşılık Gesellshaft tipinde, insan ilişkileri, hukuk, sözleşme, kamuoyu, para ekonomisi ve rasyonellik öne geçer. Mekâna bağlılık azalır. Kişisel çıkar öncelik kazanır. Özel yaşam değerli hale gelir. Kent tipik bir Gesellshaft'tır.(Tönnies ve Skidmore, s.168-169). Modernleşme sürecine paralel olarak, Gemeinshaft yerini Gesellshaft'a bırakmıştır. Ancak modern dünyada gerileyen "cemaat", post-endüstriyel sürecine paralel olarak yeniden gündeme gelmiştir.