KALENDARIUM. 16.9.1930 r. скачать в хорошем качестве

KALENDARIUM. 16.9.1930 r.

16 września 1930 roku premier Józef Piłsudski wydał rozkaz rozpoczęcia tzw. pacyfikacji Małopolski Wschodniej – akcji represyjnej wymierzonej w ukraińskie organizacje niepodległościowe, zwłaszcza Ukraińską Organizację Wojskową, które od lata prowadziły działalność sabotażowo-terrorystyczną. Objęła ona trzy województwa: lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie, trwała od połowy września do końca listopada i dotknęła kilkuset miejscowości, głównie w powiatach o dużym odsetku ludności ukraińskiej. Tło tych wydarzeń sięgało wcześniejszych lat, kiedy polska polityka narodowościowa, ograniczająca szkolnictwo i działalność kulturalną Ukraińców, prowadziła do wzrostu napięć. W 1930 roku Ukraińska Organizacja Wojskowa oraz powstała rok wcześniej Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów zorganizowały falę ataków sabotażowych – według danych było ich blisko dwieście w ciągu kilku miesięcy. Podpalano zabudowania gospodarcze, niszczono tory kolejowe, linie telefoniczne i energetyczne, a także obiekty użyteczności publicznej. Odpowiedzią polskich władz była szeroko zakrojona akcja policyjno-administracyjna. W kilkuset wsiach prowadzono rewizje, konfiskaty, zamykano szkoły ukraińskie i organizacje społeczne, stosowano środki mające złamać opór i zastraszyć lokalną ludność. Współczesne relacje mówią o niszczeniu mienia, zrywaniu dachów, dewastowaniu zabudowań, a także o biciu ludności. Według części źródeł w wyniku działań zginęło od kilku do kilkudziesięciu osób, choć władze polskie temu zaprzeczały, wskazując, że celem akcji była demonstracja siły państwa i przywrócenie porządku, a nie fizyczna likwidacja przeciwników. Pacyfikacja miała na celu zatrzymanie fali sabotażu i w krótkiej perspektywie osiągnęła zamierzony efekt – liczba ataków spadła. Jednak skutki długofalowe były zupełnie inne. W pamięci społeczności ukraińskiej akcja zapisała się jako symbol upokorzenia i przemocy, co przyczyniło się do wzrostu popularności radykalnych nurtów nacjonalistycznych kosztem tych, które poszukiwały kompromisu z państwem polskim. W efekcie zamiast złagodzić konflikt polsko-ukraiński, pacyfikacja jeszcze bardziej go zaostrzyła i pogłębiła poczucie obcości wśród Ukraińców w II Rzeczypospolitej. Sprawa miała także wymiar międzynarodowy – była przedmiotem dyskusji w Lidze Narodów, gdzie podnoszono zarzuty stosowania przez państwo polskie zbiorowej odpowiedzialności i represji wobec cywilów. Choć Warszawa broniła się argumentem konieczności walki z terrorem, to wizerunek Polski jako państwa demokratycznego i szanującego prawa mniejszości został mocno nadszarpnięty. Pacyfikacja Małopolski Wschodniej to wydarzenie, które pokazuje dramatyzm relacji polsko-ukraińskich w okresie międzywojennym. Z jednej strony była reakcją na realne akty przemocy i sabotażu, z drugiej – doprowadziła do naruszenia podstawowych praw i do wzmocnienia poczucia krzywdy. Historia tamtych miesięcy przypomina, jak cienka bywa granica między obroną państwa a represją wobec jego obywateli oraz jak trudne konsekwencje mogą mieć decyzje polityczne podejmowane w atmosferze strachu i niepewności. #Historia #IIIRzeczpospolita #MałopolskaWschodnia #Pacyfikacja1930 #Piłsudski #UkraińskaOrganizacjaWojskowa #OUN #Polska #Ukraina #RelacjePolskoUkraińskie #XXwiek #GalicjaWschodnia #Represje #MniejszościNarodowe #PamięćHistoryczna #Sabotaż #Nacjonalizm #HistoriaPolski #HistoriaUkrainy