تاملی در نواندیشی و روشنفکری دینی در ایران معاصر скачать в хорошем качестве

تاملی در نواندیشی و روشنفکری دینی در ایران معاصر

شنبه ده تیر هزار و چهارصد و دو، دین آنلاین با همکاری باشگاه اندیشه . . . ده فقره را یادداشت کرده‌ام و این ده فقره را ده سؤال میدانم که پروژه روشنفکری دینی یا به تعبیری دیگر پروژه تجددگرایی دینی یا حتّا نواندیشی دینی این ده سؤال را باید جواب بگوید برای این که این پروژه برای انسان اوائل قرن بیست و یک قانع‌کننده باشد و این پروژه بتواند مسائلی نظری را حل کند یا مشکلاتی عملی را رفع کند. هیچ کدام از این سوالات سوالاتی نیستند که بتوانم رای خودم را در بابشان بیان کنم. با این که قبلاً جوابهای خودام را تقریباً به همه‌ این سوالات گفته‌ام، اما چون در این جا در باب این که این پروژه روشنفکری دینی آیا پروژه‌ای موفق است یا ناموفق، در مقام داوری نیستم، این است که فعلاً فقط سوالات را طرح میکنم و دوست دارم سروران در باب این سوالات هم تامل کنند و هم اگر جوابی به نظرشان میآید با من در میان بگذارند، چون واقعاً دوست دارم که به خطاء نروم یا کمتر به خطاء بروم. قبل از پرداختن به سوالات، نکته‌ای را که یکی از محکمات حرفهای بنده است، یعنی یکی از سخنانی است که مکرراً و به تکرار فراوان گفته‌ام، اول عرض میکنم و بعد به آن ده مورد میپردازم. یکی از چیزهای مسلم نزد من این است که ما به هیچ میراثی از میراثهای تاریخ بشری نمیتوانیم بی‌اعتنائی کنیم و خودمان را از رجوع به آن میراث مستغنی بدانیم. به زبان ساده، در طول تاریخ فرزانگان و فیلسوفان و عارفان فراوانی آمده‌اند و رفته‌اند، بنیان‌گذاران ادیان و مذاهب و الاهی‌دانان و عالمان علوم تجربی، چه علوم تجربی طبیعی و چه علوم تجربی انسانی، آمده‌اند و رفته‌اند. میراثی که همه‌ اینها برای ما گذاشته‌اند و با آن میراث الآن سروکار داریم، پشت کردن به آن چیزی جز بلاهت و حماقت نیست و محروم کردن خود است. هیچ کسی به میراثی که از نیاکانش به دستش رسیده است، بی‌اعتنائی نمیکند. نهایتش این است که در این میراث بازنگری میکند تا ببیند بعضی از آن چه از نیاکانش به او به ارث رسیده است دیگر به درد او نمیخورد و بعضی از آنها به درد میخورد، بعضی از آنها بیشتر به درد میخورند و بعضی کمتر به درد میخورند. بنابراین، معتقد ام نباید به آن چه از گذشتگان ما باقی مانده است پشت کنیم یا با آنها قهر کنیم، تحت عنوان این که این مال قدماء است، قدماء گفته‌اند یا مربوط به دوران سنت میشود یا با تطورات اخیر دیگر به این سخنان نمیشود اعتناء کرد. با این دست‌آویزها و عذرها نمیشود پشت کرد. ما باید به تمام آن چه فرزانگان، فیلسوفان، عارفان، بنیان‌گذاران ادیان و مذاهب، الاهی‌دانان، عالمان علوم تجربی، شاعران و رمان‌نویسان بزرگ در طول تاریخ گفته‌اند التفات داشته باشیم و سعی ما بر این باشد که در این التفات، همین طور که معلوم است، هیچ چیز را بیدلیل نپذیریم و هیچ چیز را بیدلیل وانزنیم. هر چه را از بوته آزمایش استدلال سربلند بیرون آمد و لااقل خردستیز نبود، سعی کنیم نگه داریم و هر چه از بوته استدلال ما ناموفّق بیرون آمد و خردستیز بود، به معنای این که با آخرین دستاوردهاای که به دست آورده‌ایم سازگاری نداشت، این را البته باید کنار بگذاریم