ئایە گەشتی کات لە ژیانی ڕاستی بوونی هەیە یان هیچ یاسایەکی فیزیا هەیە باس لە گۆڕانی کات بکا؟! скачать в хорошем качестве

ئایە گەشتی کات لە ژیانی ڕاستی بوونی هەیە یان هیچ یاسایەکی فیزیا هەیە باس لە گۆڕانی کات بکا؟!

گەشت کردن بۆ داهاتوو و بردۆزەکەی ئەنیشتاین: گەڕانێکی مێژوویی، زانستی و فەلسەفی -پێشەکی: گەشت کردن بۆ داهاتوو – خەونێکی مرۆڤایەتی لە سەرەتای مێژووەوە، مرۆڤ خەونی گەشت کردن بۆ داهاتووی بینیوە. ئەم خەونە لە ئەفسانە کۆنەکانەوە (وەک ئەفسانەی گیلگامێش) تا بیردۆزە زانستیەکانی سەدەی ٢١ـەم درێژبووەتەوە. بەڵام هیچ کەس وەک ئەلبێرت ئەنیشتاین نەگەیشتوەتە ناوەڕۆکی ئەم پرسیارە، کە تێڕوانینێکی ڕیشەیی بۆ کات و شوێن و ئەگەری گەشت کردن بۆ داهاتوو داھ بەشی یەک: مێژووی گەشت کردن بۆ داهاتوو ١:ئەفسانە و ئەدیبان: یۆنانیە کۆنەکان باسی کات و خەونیان کردووە (وەک ئۆدیسیای ھۆمێر). لە ئایینەکاندا (وەک ئیسلام و مەسیحیەت)، چەندین نموونە ھەیە کە پێغەمبەران "گەشت کردن بۆ داهاتوو"یان کردووە (وەک معراجی پێغەمبەر محەمەد ﷺ). ٢.سەردەمی زانستی: لە سەدەی ١٩ـەمدا، زاناکانی وەک ھێنری پوانکارێ وھێندریک لۆرێنتز کەوتنە ژێر کاریگەری بیردۆزی کات و شوێ. ئەنیشتاین لە ١٩٠٥دا، بە بیردۆزی ڕێژەیی تایبەت**، پێناسەی کاتی گۆڕییەوە و نیشانی دا کە **کات ئەبستراکت نییە، بەڵکو ڕەھەندێکی دیاریکراوە بەشی دوو: بردۆزەکەی ئەنیشتاین و گەشت کردن بۆ داهاتوو ١. بیردۆزی ڕێژەیی گشتی (١٩١٥): ئەنیشتاین نیشانی دا کە کات و شوێن پێکەوە لە فرەڕەھەندی کات-شوێن دادەنرێن. شێوەکانی کات-شوێن دەکرێت لە ژێر کاریگەری کێشکردندا بگۆڕێن، کە دەبێتە ھۆی **لێخوڕینی کات (Time Dilation). ٢. ئەگەری گەشت کردن بۆ داهاتوو: -لێخوڕینی کات: ئەگەر مرۆڤ بە خێرایییەکی نزیک بە ڕووناکیبجوڵێت، کات بە ھێواشی دەڕوات بۆیان (وەک لە ئەزموونی Hafele-Keatingدا). بۆشایی کات و Wormholes بە پێی بیردۆزەکانی ئەنیشتاین، دەکرێت کونێکی کرمی (Wormhole) بوونی ھەبێت کە دوورییەکانی کات-شوێن بەیەکەوە ببەستێت. ٣. پارادۆکسی دایک-باوک (Grandfather Paradox): ئەگەر کەسێک بگەڕێتەوە بۆ ڕابردوو و باوکی بکوژێت، ئایا خۆی دەمێنێتەوە؟ زاناکان وەک ھۆکینگ و کورت گۆدێل پێشنیاری بیردۆزی مێژووی یەکگرتوو (Consistent History)یان دا، کە دەڵێت گەشت کردن بۆ ڕابردوو ناکرێت، بەڵام گەشت کردن بۆ داهاتوو ڕەنگە ڕێگای تێدا بکرێت. --- بەشی سێ: فەلسەفەی کات و داهاتوو ١. ئارەزووی مرۆڤ بۆ نەزانینی داهاتوو: فەیلەسووفەکانی وەک ئەگوستین و ھایدێگەر باسی سروشتە ئەگزرستانسیالیستیەکەی کاتیان کردووە. گەشت کردن بۆ داهاتوو دەکرێت ئازادی ویلی (Free Will) لەناوببات، چونکە داهاتوو پێشتر دیاریکراو دەبێت. ٢. ئەنیشتاین و سپینۆزا: ئەنیشتاین باوەڕی بە دیترمینیزمی ھەبوو، وەک سپینۆزا کە دەڵێت ھەموو شتێک لە گەردووندا پێشتر دیاریکراوە. ئەمە دەکرێت ڕێگای گەشت کردن بۆ داهاتوو بسەلمێنێت. --- کۆتایی: ئایا داهاتوو پێشتر دیاریکراوە ئەگەر گەشت کردن بۆ داهاتوو ڕووبدات، ئایا ئەوە بەڵگەیەکی بەھێزە بۆ دیترمینیزم؟ یان دەکرێت میکانیکی کوانتۆم(کە باسی ھەڵمەت و ناڕێکی دەکات) ڕێگای تێدا بکرێت؟ ئەنیشتاین گوت "ئەوەی من بۆی نەگەیشتووم، ئەوەیە کە چۆن خوا جیھانی دروستکردووە." ڕەنگە گەشت کردن بۆ داهاتوو خەونێکی زانستی ︎︎︎ ︎ بێت، یان ڕەنگە ڕۆژێک واقیع بێت. بەڵام گەڕانەکە خۆی بەنرخە، چونکە پرسیارە گەورەکان زیاتر گرنگن لە وەڵامەکان. --- کۆتایینامە گەشت کردن بۆ داهاتوو تەنیا پرسیارێکی زانستی نییە، بەڵکو ئامانجێکی مرۆڤایەتیە کە پێویستی بە بینینێکی مێژوویی، زانستی و فەلسەفیی ھەیە. #astronomy #زانیاری #film #foryou #interstellar #movie #like #english #nasa #einstein #timetravel#kurdish#زانیاری #القرآن_الكريم #رسول_الله #معراج #likeandsubscribe #like #subscribe #کات #بیرکاری #فیزیا #subscibemychannel #likeforlikes#foryou #views