روابط ایران و ترکیه در طول تاریخ : یک قرن رفاقت و رقابت скачать в хорошем качестве

روابط ایران و ترکیه در طول تاریخ : یک قرن رفاقت و رقابت

حمایت اختیاری از دیپ پادکست:   / deeppodcastiran   Instagram:   / deep.podcast   Telegram Channel: Https://www.telegram.me/deeppodcast ـــــــــــــــــــــــــ روابط ایران و ترکیه در طول تاریخ، پستی و بلندی‌های بسیار زیادی داشت. دو کشور با وجود شباهتهای فرهنگی‌ ، تفاوتهای بسیار زیادی هم داشتند. مهمترین بحث، موضوعِ مذهب بود. ایران یک کشور با اکثریت شیعه و ترکیه یک کشور با اکثریت سنی مذهب. مسئله‌ای که در دوران امپراتوری‌های عثمانی و صفویه در نهایت به یک جنگ ختم شد که در ادامه بهش میرسیم. در دوران باستان منطقه آناتولی یا ترکیه امروزی همیشه بخشی از امپراتوری‌های بزرگ بود. یا امپراتوری‌های غربی یا امپراتوری‌های ایرانی. تا قبل از اشکانیان و در دوران هخامنشیان، ترکیه‌ی امروزی به مدت 200 سال بخشی از قلمرو هخامنشیان بود. اما اولین تنش‌ها بین ترکیه و ایران مربوط به دوران صفویه و شاه اسماعیل صفوی میشه. یعنی همون جنگ چالدران. ما قبلا در سه قسمت جنگ چالدران رو تعریف کردیم. جدا از تحریکاتی که شاه اسماعیل در خاکِ عثمانی انجام میداد، حکومت عثمانی هم چند باری به مرزهای غربی ایران تعرض کرده بود. از چندین سال قبلترش هم روابط بین دو کشور بسیار تیره و تار شده بود. در نهایت این خشم شعله‌ور شد و در سالِ 1514 میلادی یک جنگِ خونین شکل گرفت . جنگی به نامِ چالدران. در جریان این جنگ نیروهای ایرانی بسیار جانفشانی کردند ولی پیروزِ ماجرا ارتش عثمانی بود. بعد از جنگِ چالدران بود که ایران کردستان باختری رو برای همیشه از دست داد. یعنی کردستان عراق، کردستان سوریه و کردستان ترکیه. تمامی این نواحی به قلمروِ عثمانی ملحق شدند. حتی نیروهای عثمانی واردِ تبریز شدند و مدتی تبریز رو در اختیار گرفتند، تبریزی که پایتخت ایران بود، اما نتونستن در این شهر آرامش داشته باشند و در نهایت از تبریز عقب نشینی کردند. به قدری خشم نیروهای عثمانی از ایران و حتی مردمِ ایران زیاد بود، که قبل از اینکه تبریز رو ترک کنند شهر رو به طور کامل نابود کردن . در زمانِ اشغال تبریز هم دست به کشتار و تجاوز بسیار وحشتناکی زدند. نیروهای عثمانی قبل از خروج از ایران آثار باستانی کشور رو غارت کردند که البته امروزه این آثار همچنان موجوده و در موزه‌های استانبول نگه داری میشه. اخیرا ترکیه تنش‌ها با ایران رو واردِ یک فازِ جدید کرده. از سالها قبلتر با استفاده از رسانه‌هاش سعی کرد تفکرات پان تُرکیسم رو در ایران گسترش بده و این کشور رو درگیرِ نفرت‌های قومی – قبیله‌ای کنه. بعد از سقوط دولت بشار اسد، ترکیه به نفوذِ عجیبی در سوریه دست پیدا کرد. حتی رفتارهای اخیر مقامات ترکیه نشون میده، این کشور تمایل داره دوباره با آمریکا و کشورهای غربی روابط نزدیکی برقرار کنه. چیزیکه مسلما باعثِ دلسردی ایران خواهد شد. اخیرا دولت ترکیه مشکلات زیادی رو برای کامیون داران ایرانی ایجاد کرده که این قضیه باعث خشم و نارضایتی کامیون داران ایرانی شده. اردوغان مجددا صحبتهایی در موردِ بازکردنِ کوریدورِ زنگِ زور به میون آورده که همیشه با واکنش شدید مقامات ایرانی روبرو شده. اخیرا ترکیه تلویزیون فارسی زبان تی آر تی رو تاسیس کرد. در سایت رسمی این شبکه هدف از این تاسیس رو اینطور عنوان کردند: ارائه محتوای دقیق، جامع و بی طرفانه برای بیش از 130 میلیون فارسی زبان در سراسر جهان اینکه آیا این شبکه قراره در آینده باز هم به نفرت پراکنی‌های قومی و قبیله‌ای و حتی نفرت پراکنی‌های مذهبی دست بزنه یا نه، چیزیکه زمان مشخص خواهد کرد. هرچند مقامات ایرانی‌ هم دست و پا بسته نیستند. ایران همچنان در منطقه متحدانِ زیادی داره و گروه‌های کُرد و شیعیان ترکیه رابطه‌ی خوبی با ایران دارند، مواردی که میتونن یک برگه برنده برای ایران محسوب بشن. اما با وجودِ همه‌ی این دعواها ، ایران و ترکیه میدونن که باید یک حدی رو نگه دارند. چون هر دوشون به هم نیاز دارند. ترکیه برای انرژی به ایران وابسته ست و ایران هم برای دور زدن تحریم‌ها به ترکیه نیاز داره. تا به امروز هر دوشون مثلِ دو همسایه‌ای رفتار کردند که با وجودِ همه‌ی اختلافات ، بسیار به همدیگه وابسته هستند اما اخیرا روابط ایران و ترکیه دوباره داره دچار تنش خیلی زیادی میشه. اینبار ایران و ترکیه دارن یک جنگ سرد رو با همدیگه شروع میکنند. مهمترین قسمت این تنشها مربوط به مسائل سوریه ست. مثلا در داستان سوریه، ایران از بشار اسد حمایت میکرد . به طورِ کلی خاندان اسد از دیرباز روابط نزدیکی با ایران داشتند. اما از اونطرف ترکیه به دنبال حذفِ بشار اسد بود و از گروه‌های مخالف حمایت میکرد. یکی دیگه از مناطق درگیری ایران و ترکیه مربوط به جمهوری آذربایجان میشه. در سال 2020 که جنگ آذربایجان و ارمنستان اتفاق افتاد، ترکیه تمام قد از آذربایجان حمایت کرد. از اونطرف ایران رسما اعلام بی طرفی کرد و خودش دوست هر دو ملت میدونست. زمانیکه آذربایجان پیروز شد و به مرزهای ایران نزدیک شد، ایران احساس خطر کرد و چندین بار به آذربایجان اولتیماتوم داد. همین قضیه باعث شد یک تنش دیگه بین ایران و ترکیه اتفاق بیافته. ایران و ترکیه با اینکه همکاری‌های اقتصادی زیادی دارند ولی از اونطرف، یک رقیب هم واسه همدیگه محسوب میشن. ترکیه همیشه دنبال اینه که توی خاورمیانه بازارهای بیشتری برای محصولاتش پیدا کنه، ایران هم با وجودِ تحریم‌ها نمیخواد بازارِ منطقه رو از دست بده. برای همین گاهی اوقات سرِ پروژه‌های بزرگی مثلِ صادرات گاز و یا خطِ راه آهن با همدیگه رقابت میکنند. رقابتهایی که بعضی وقتا از کنترل خارج میشه. ولی همچنان تنش‌هایی وجود داشت. ایران در اون سالها داشت یکه تازی میکرد و بسیار قدرتش رو در خاورمینه گسترش داده بود. عربستان و ترکیه علاقه چندانی به این نفوذ نداشتند. مثلا زمانیکه ایران و از حوثی های یمن حمایت کرد و حوثی ها تونستن ضربات مهلکی رو به عربستان وارد کردند، اردوغان ایران رو عامل بی ثباتی منطقه خوند