Sehemu ya Kwanza: ''Wagombea wa upinzani kuenguliwa moja ya kasoro kubwa za uchaguzi Tanzania''Lissu скачать в хорошем качестве

Sehemu ya Kwanza: ''Wagombea wa upinzani kuenguliwa moja ya kasoro kubwa za uchaguzi Tanzania''Lissu

#tanzania #haki #lissu Kithiri ya Kuenguliwa kwa Wagombea wa Upinzani na CCM Kupita Bila Kupingwa, Je, Uchaguzi ni Halali? Dar es Salaam – Mwenyekiti wa Chama cha Demokrasia na Maendeleo (CHADEMA), Tundu Lissu, amehoji uhalali wa uchaguzi nchini kutokana na kuenguliwa kwa wagombea wa upinzani huku wagombea wa Chama Cha Mapinduzi (CCM) wakipitishwa bila kupingwa, akieleza kuwa hali hii ni matokeo ya makusudi ya mfumo kandamizi unaolenga kuua demokrasia. Akizungumza katika Ofisi za Kituo cha Sheria na Haki za Binadamu (LHRC), Lissu alisema kuwa ongezeko la nguvu za upinzani mwaka 2015 ndilo lililoibua msukumo wa serikali kuanza mkakati wa kuhakikisha upinzani haupati nafasi ya kushiriki kikamilifu katika uchaguzi. "Kilichotokea yaani ni kwamba growth ya opposition up 2015, ndiyo iliyosababisha haya ambayo yametokea after 2015. Performance yetu katika uchaguzi wa 2015 was the typically after that e decision was made kwamba hawa watu tukiruhusu chaguzi ziende tu hivi vinavyoenda watatuondoa madarakani hivyo they have to be destroyed, na yote yaliyotokea after 2015, ndiyo sababu ya hii presiptancy form ya upinzani katika vyombo vya uwakilishi," alisema Lissu. Kwa mujibu wa Lissu, moja ya mbinu kubwa zinazotumiwa kuhakikisha upinzani haupati nafasi ni kuwaengua wagombea wake kwa makusudi. "Kwa mfano after 2015, wagombea wa upinzani wanaoenguliwa, wanaokuwa disqualified, imeongezeka. Miaka ya nyuma kuanzia 1995 hadi 2015 kila uchaguzi mkuu kulikuwa na wagombea wa upinzani ambao walikuwa disqualified, haijawahi kutokea kuwa na uchaguzi kusiwe na disqualification ya wagombea wa upinzani, lakini namba angalau ilikuwa kidogo. Uchaguzi wa mwaka 2015 ni mgombea mmoja tu alikuwa disqualified, mgombea wa CUF jimbo la Masasi. Mwaka 2010, wagombea wa ubunge wa upinzani walioenguliwa walikuwa 16, mwaka 2005 walikuwa nane, na 2020 walikuwa 28, yaani wabunge wa CCM waliopita bila kupingwa kwa sababu ya disqualification ya opposition candidates walikuwa 28," alieleza kwa kina. Lissu aliendelea kufafanua kuwa tatizo hili si la ubunge pekee bali hata katika ngazi ya udiwani. "Sasa disqualification ya opposition candidates has become the single biggest factor ya electoral competition katika nchi hii. Hao wabunge 28 ambao wamepita unopposed ni asilimia ngapi ya wabunge wote wa majimbo? Kuna asilimia 12% ya wabunge ambao hawajapigiwa kura na mtu yeyote sio kwa sababu nyingine, ni kwa sababu wapinzani wao wameenguliwa. Namba kwenye kata kwenye madiwani mwaka 2020, kulikuwa na kata 3,956, madiwani wa kata 872 walipita bila kupingwa, baada ya wapinzani wao kuenguliwa," alisema. Mbali na kuenguliwa kwa wagombea wa upinzani, Lissu alieleza kuwa uchaguzi wa Tanzania umejaa kura zisizo halali kutokana na sheria dhaifu za upigaji kura. "Watanzania wanapenda kusema haki ya kupiga kura ni haki ya kikatiba, wamesomeshwa vibaya. Haki ya kupiga kura katika nchi hii sio haki ya kikatiba. Imetajwa kwenye katiba katika Ibara ya 5 lakini sio haki ya kikatiba. Ingewekwa kwenye Ibara ya 12 na kuendelea ingekuwa ni haki ya kikatiba, kwahiyo ipo kwenye katiba wala sio haki ya kikatiba na haitegemei katiba inategemea sheria zinasemaje? Na sheria zetu kwenye haki ya kupiga kura zimekuwa za hovyo kabisa, na matokeo yake ni kwamba kuna tatizo la fake votes," alisisitiza. Lissu aliendelea kueleza kuwa takwimu za mwaka 2020 zinaonyesha jinsi uchaguzi ulivyojaa udanganyifu mkubwa katika wapiga kura na mfumo mzima wa uchaguzi. "Ukiangalia takwimu za 2020, za time yenyewe, figures zipo incomplete lakini what they reveal zile ambazo zipo ni dramatic figures ya voters manipulation, voters flow, kura za Urais hatuzijui na hatutakaa tuzijue," alisema kwa msisitizo. Kwa hali ilivyo, Lissu alisisitiza kuwa CHADEMA haitashiriki uchaguzi wowote ambao hautazingatia mageuzi ya kikatiba na kisheria. "Tumeumizwa sana, tumekuwa na coordinated policies kuhakikisha kwamba basically hakuna uchaguzi. Namna gani? Kwa kutumia machinery ya state ambayo ipo na imekuwepo na haijawa reformed katika kipindi hiki cha mageuzi ya hii miaka 20. Pamoja na the other factors ni kwamba even during the best of those 20 years we actually failed to finish the business ya democratization hatukupata katiba mpya, hatukufanya serious electoral reforms. Kwahiyo failure ya ku-reform the system ukiunganisha na kukua kwa upinzani, walipoanza reaction wametumia machinery iliyokuwepo ya kitaasisi, ya kikatiba ambayo haikuwa reformed in any significant manner, ya kisheria ambayo haikuwa reformed kwa namna yoyote ya maana, sasa wametumia machinery yote hiyo kuhakikisha kwamba chaguzi zinakuwa impossible for the opposition," alisema kwa uchungu. Kutokana na hali hii, Lissu alisisitiza kuwa "No Reforms, No Elections" si kaulimbiu ya kisiasa pekee bali ni mwito wa kutaka uchaguzi wa haki na huru Tanzania. "Uchaguzi lazima uwe wa haki kwa kila mmoja wetu, siyo kwa chama tawala pekee. Tusipobadilisha mfumo huu, hatuwezi kuwa na uchaguzi wa maana," alihitimisha