Aynur Doğan - Zere (Gunde Hember) - Leyla işxan "Way Malino" скачать в хорошем качестве

Aynur Doğan - Zere (Gunde Hember) - Leyla işxan "Way Malino"

Xalfeti (Urîma) da bir geleneksel eski bir Kürd evileri ve Fırata adanmış fıstık ağaçları..Bakurî Kurdistan, Ur u Ava (Urava) / Xalfetî (Xal u fetî, bi nave xwo kevn Urîma). Xalfetili Ezdai-Alowî/Luwian (Zerdüşt) Kurmanzh Kürdler. Xalfetî - Ur u Ava Kürtleri, MÖ 855 yılında Asur kralı III. Salmanassar tarafından Xalfetî zapt edildiği zaman eski Kürdî Şitamrat adını taşıyordu. Daha sonra Zerdüşt Kürdler, bu şehre Kürtçede "Urima" (Bizim Ateş) adını verdilerdiler. Buraya Kürdler Kela Zerrîn yani "Altin Saray" adlarını kullanmışlardır. Çünkü Kale Komagelen Nemrudun (Medlerin) kalesiydi. 2. yüzyılda Bizanslıların eline geçince bu kez Romaion Koyla adını almıştır. Buna göre yöre, MÖ.2000’lerde Kürd Hititlerin ve Asurluların hakimiyetine giren yöre MÖ.612’de Babillerin sınırları içerisinde kalmıştır. Daha sonra Arî Kürd birlesmesi Medler yöreye egemen olmuştur. Roma’nın 395’te ikiye ayrılmasından sonra Doğu Roma (Bizans) sınırları içerisinde kalmış kürd şehri, Bizanslılar ile Sasaniler Kürdlerle arasında sık sık el değiştirmiştir. Bizanslılar döneminde kalan Kürd şehri Romaion Koyla adı ile anılmıştır. Kürd KomaGele kralı bir keresinde asurlulara başkaldırır. Asur kralı Komageleleri yener ve yenilen asi Kürd KomaGele kralı; tanrılardan korkusu olmayan tanrısız bir adam bu. sadece kötü planlar yapan bir hilekar, diyerek suçlar. Yunanlı tarihçi ve coğrafyacı strabo, m.s. 7-18 yılları arasında yazdığı coğrafya (geographika) adlı ünlü eserinde komagele den bahseder. Komagelenin küçük bir ülke olduğunu, samosata (samsat) adındaki, doğayla kaplanmış başkentte kraliyet ailesinin ikamet ettiğini, ama şimdi roma eyaleti olduğunu anlatmış. şehrin fazlasıyla bereketli topraklarla kaplı ve fırat nehrinin kenarında olduğunu yazmış. 1280 yılında Beysari komutasındaki Memluk ordusu tarafından kuşatılmış, sonuç alınamayınca şehirdeki Ezidileri köyleri beş gün süreyle yağmalandı. Yerlerden zorunlu göçe tabi tutulan Ezidi Kürtler, rusyayanin, ic anadoluya dağınık bölgesine yerleştirildiler. Ve geriye kalan Kürdler ise köylere zorla camii yaptirarak asimilasyona tabii tutuldular. Ve iste bu son olarak bu sehrin ismi Xalfetî yani "Xal û Fetî" adını efsaneden almistir. Oradaki Kürdlerin edebiyatında önemli bir yere sahip Xal û Fetî ve çevresi bir hayli zengindir. Efsaneler, temelinde inanç unsuru olan sözlü anlatım geleneğinin ürünüdürler. Efsanelerin konusu bir olay, tarihi ve dini bir şahsiyet veya belli bir yer olabilir. Xalfetî, efsaneler yönünden zengin bir ilçedir. Fakat, yörenin efsanelerini araştırıp, derleyen araştırmacı sayısı çok azdır. Efsaneye göre birbirini çok seven iki gencin "Xal" ve sevdiği kızın "Fetî" dir. Fakat birbirini seven bu iki genç, aileleri evlenmelerine izin vermez. Bunun üzerine Xal ile Fetî birlikte kaçarlar. Sehirden kaçıp bir mağaraya saklanırlar. Iki aile kaçtıklarını haber alıp saklandıkları mağrayı öğrenince adamlarıyla mağaraya gider ve mağaranın ağzını onları öldürmek maksadıyla kapattırır. Xal ile sevdiği kız Fetî ne çare ki birbirine kavuşamamışlardır. Xal ile sevip de kavuşamayan bir çiftin duygusal efsanesidir. Bu sehrin adı geçen Xalfetî efsaneden almıştır.