Dağlık Karabağ sorunu nedir? Azerbaycan ile Ermenistan arasında ki sorunlar nasıl başladı? скачать в хорошем качестве

Dağlık Karabağ sorunu nedir? Azerbaycan ile Ermenistan arasında ki sorunlar nasıl başladı?

Dağlık Karabağ sorunu nedir? Azerbaycan ile Ermenistan arasında ki mesele nasıl başladı? Dağlık Karabağ, Azerbaycan sınırları içerisinde, Ermenistan sınırında yer alan bir bölgedir. Dağlık ve ormanlık bir coğrafi yapıya sahiptir.Uluslararası hukuka göre Dağlık Karabağ, Azerbaycan'ın bir parçası ancak Azerbaycan Türklerinin göçe zorlanmasıyla nüfusun çoğunluğunu oluşturan Ermeniler, Azerbaycan yönetimine karşı çıkıyor. Özerklik statüsündeki paylaşılamayan bölgenin idaresi Ermenistan'ın da desteğiyle, 1990'lardaki savaştan bu yana Ermenilerin elinde. Dağlık Karabağ'da on binlerce kişinin hayatına mal olan savaş, çok kez ihlal edilen ateşkes ve çözüm bulunamayan anlaşmazlıkta son 33 yılda neler oldu bir bakalım istedik. 1-2 Aralık 1987 yılında; Sovyetler Birliği içerisinde yer alan ve Oblast yani bölge statüsünde olan Dağlık Karabağ'da Ermenilerin çoğunlukta olduğu Çardıklı kasabasında yönetim liderinin görevden alınmasıyla başlayan protestolar Azerbaycan polisi tarafından bastırıldı. 13 Şubat 1988 yılında; Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içerisindeki Dağlık Karabağ Özerk Oblastı' nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını talep edenler Hankendi şehrinde sokağa döküldü. 20 Şubat 1988 yılında; Dağlık Karabağ Özerk Oblastı Ulusal Konseyi Olağanüstü Toplantısı'nda Ermeni temsilciler bölgenin Ermenistan ile birleşmesinden yana karar aldı. Moskova bu kararı kabul etmedi. 26 Şubat 1988’ te; Dağlık Karabağ'ın Ermenistan ile birleşmesini destekleyen bir milyon kişi Erivan'da yürüyüş düzenledi. 15 Haziran 1988 tarihinde; Ermeni Yüksek Sovyeti, Sovyet Anayasası'nın 70. maddesini temel alarak, Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'na bölgenin Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasına yönelik yetki verdi. 21 Eylül 1988’te; Moskova, Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nda sıkıyönetim ilan etti. Ağustos 1989 tarihinde ise; Azerbaycan, Ermenistan ve Dağlık Karabağ'a ekonomik yaptırımlar uyguladı. On binlerce kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı, binlercesi de hayatını kaybetti. 25-26 Şubat 1992 ‘ te tarihe geçen o acı katliam gerçekleşti; Ermenilerin yüzlerce kişiyi katlettiği "Hocalı Katliamı", İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne göre Dağlık Karabağ'da süren savaşın en kanlı dönemi olarak tarihe geçti. Azerbaycan makamları verilerine göre, 7 bin nüfuslu Hocalı'da 600'den fazla kişi yaşamını yitirdi. Türkiye'de hazırlanan bir rapora göre binlerce bina yerle bir oldu. Nisan-Kasım 1993’te; Devam eden çatışmalar kapsamında Ermeni güçleri Azerbaycan'a bağlı Kelbecer, Ağdam, Füzuli, Cebrayıl, Kubadlı ve Zengilen gibi kentleri işgal etti. Birleşmiş Milletler kararlarına rağmen işgal edilen bölgelerden çıkmayan Ermenistan, Dağlık Karbağ ve çevresindeki bölgelerin kontrolünü fiilen ele geçirdi. Çatışmalar nedeniyle bölgede yaşayan 600 binden fazla Azeri ve 200 binde fazla Ermeni evlerini zorla terk etmek durumunda kaldı. 9-11 Mayıs 1994’te ise; Rusya'nın ara buluculuğunda kapsamlı bir ateşkes anlaşması yazıldı. Azerbaycan, Ermenistan ve Dağlık Karabağ'ın savunma makamları bu anlaşmaya imza attı. Anlaşma 12 Mayıs 1994'te yürürlüğe girdi. Çatışmaların durması için askerden arındırılmış alan belirlendi. 6 Aralık 1994’te; Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı yani AGİT kapsamında Dağlık Karabağ sorunun çözülmesi amacıyla Minsk Grubu adında bir eşbaşkanlık oluşturdu. Fransa, Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri önderliğinde kurulan grubun üyeleri arasında Ermenistan ve Azerbaycan'ın yanı sıra Türkiye, Almanya, İtalya, Belarus, İsveç ve Finlandiya da bulunuyor. Ancak, 1994'te ateşkes ilan edilse dahi herhangi bir barış anlaşması imzalanmadı. Bölge, petrol kaynaklarından ve doğal gaz boru hattından dolayı stratejik öneme sahip. İşte bu yüzden bölgedeki gerilim hiç bitmedi ve günümüzde Ermenistan hala sivilleri hedef alrak savaş suçu işlemeye devam etmektedir. Ancak Azerbaycan Ordusu karşısında çaresiz kalan Ermeni ordusu geri çekilmektedir. Türk kardeşlerimizin olan topraklar yeniden alınacağından eminiz.