Jim Crow Yasaları: ABD'de ırkçılığın kökeni nasıl atıldı? скачать в хорошем качестве

Jim Crow Yasaları: ABD'de ırkçılığın kökeni nasıl atıldı?

ABD'nin Güney eyaletlerinde 1870'lerden 1960'lara kadar, siyahilerle beyazları katı şekilde ayıran ayrımcı "Jim Crow yasaları" uygulandı. Peki, ırk ayrımcılığını zorunlu kılan ve Amerikan tarihine kara bir leke olarak geçen bu dönemde neler yaşandı? ABD'de 19. yüzyılda sahnelenen bir gösteri, tarihin en tartışmalı dönemlerinden birine kapı araladı. Gösterinin merkezinde siyahi bir karakteri canlandırmak için yüzünü kömürle boyayan Thomas Dartmouth Rice isimli ABD'li oyun yazarı vardı. "Daddy" takma adıyla da bilinen Rice, 1830'larda meşhur olan "Jim Crow" şovuyla, ABD’de yıllarca sürecek ırkçı uygulamaların ilk tohumlarını attı. Jim Crow, Rice'ın sahnede canlandırdığı karakterin adıydı. Bu karakter, ilkel, kaba ve her türlü aşağılanmaya maruz kalan bir figür olarak tasvir ediliyordu. Zamanla bu isim, siyahilere yönelik sistematik ırk ayrımcılığının sembolü haline geldi. ABD'de 1870’lerden itibaren, özellikle Güney eyaletlerinde beyaz üstünlüğünü koruma amacıyla bazı yasalar yürürlüğe girdi. Bu yasalar, "Jim Crow Yasaları" olarak anılmaya başlandı. Jim Crow Yasaları gereğince, siyahi ve beyaz çocuklar için ayrı okullar kuruldu. Bu okullar arasında büyük kaynak ve kalite farkları vardı. Trenler, otobüsler, restoranlar, parklar, tiyatrolar ve hatta su çeşmeleri bile ırka göre ayrıldı. Siyahi seçmenlerin oy kullanmasını engellemek için okuma yazma testleri yapıldı. Siyahi ve beyazların evlenmesi yasaklandı ve bu yasak, "ırksal saflığın korunması" bahanesiyle birçok eyalette uygulandı. Hatta kan bankaları da ırka göre ayrıldı. ABD'deki bu ırkçı ve ayrımcı yasalara karşı gelenler de oldu. Homer Plessy o isimlerden biriydi. Aslen melez olan ancak siyahi olarak kabul edilen Homer Plessy, beyazlara ayrılan bir vagona oturarak Jim Crow Yasalarını protesto etti ve tutuklandı. Dava, yüksek mahkemeye kadar gitti. 1896’da ABD Yüksek Mahkemesi'nde görülen Plessy-Ferguson davasında, mahkeme, "Ayrı ama Eşit" ilkesini kabul ederek, siyahiler ve beyazlar için ayrı kamu hizmetlerinin "eşit" olduğu sürece anayasal olduğuna karar verdi. Bu karar, ırk ayrımcılığını hukuki olarak meşrulaştırırken, Jim Crow Yasalarının yaklaşık 60 yıl daha yürürlükte kalmasına neden oldu. 1964'te Sivil Haklar Yasası kabul edilerek, ABD’de ırk, renk, din, cinsiyet veya ulusal köken temelinde ayrımcılık yasaklandı. 1965'te kabul edilen Oy Hakları Yasası ile Güney eyaletlerinde siyahilerin oy kullanma hakkı güvence altına alındı. 1960'ların sonlarına doğru, Jim Crow Yasalarının büyük çoğunluğu ya kaldırıldı ya da geçersiz hale getirildi. Bugün ABD’de ayrımcı yasalar aktif değil, ancak bazı uygulamalar ve politikalar, Jim Crow dönemini anımsattığı için eleştiriliyor. Örneğin, ABD’de okullar hala büyük ölçüde ırksal olarak ayrılmış durumda ve azınlıkların çoğunlukta olduğu okullar genellikle daha az kaynakla çalışıyor. Ayrıca, 1930'larda başlayan "redlining" uygulaması, siyahilerin yaşadığı mahallelerin bankalar tarafından finansal hizmetlerden mahrum bırakılmasına yol açtı. Bu uygulamanın kalıcı etkileri günümüzde de devam ediyor. Bu bölgelerde mülk değerleri düşük ve altyapı yatırımları yetersiz. Federal Rezerv'in 2019 raporuna göre, ortalama bir beyaz hanenin serveti, siyahi bir hanenin yaklaşık on katı. Bu servet farkı, siyahi Amerikalıların ekonomik fırsatlara erişimde hala zorluk yaşadığını yansıtıyor. COVID-19 pandemisi de bu eşitsizlikleri yansıtan bir başka örnek olarak karşımıza çıkıyor. O dönem birçok siyahi Amerikalı, sigortası olmadığı için sağlık hizmeti alamadı. Amerikan tarihinde siyahilerin hak arayışı hiç bitmedi. Bugün hala "Adalet yoksa barış da yok" sloganıyla mücadelelerine devam ediyorlar. ANADOLU AJANSI'NI SOSYAL MEDYADA TAKİP EDİN: Web sitesi: http://www.aa.com.tr Twitter:   / anadoluajansi   Facebook:   / anadoluajansi   Instagram:   / anadoluajansi   Telegram: https://t.me/anadoluajansi ANADOLU AJANSI YOUTUBE KANALI HAKKINDA: Anadolu Ajansı’nın YouTube kanalında farklı kategorilerde günün öne çıkan haberleri, multimedya çalışmaları ve belgeseller yer alıyor. AA'nın Youtube kanalındaki çalma listelerini kullanarak dilediğiniz kategorideki videolara da abone olabilirsiniz. Öne çıkanlar: http://bit.ly/2wNedbb İnsana dair: http://bit.ly/21w2Qf1 60 saniyede bugün: http://bit.ly/2j9LTeh Haber - Gündem: http://bit.ly/1S5qhcA 360 derece videolar: http://bit.ly/2ja6Zt2 Spor haberleri: http://bit.ly/24sFuco Editör masası: http://bit.ly/20YWvXg