Sosyal Adalet ve Eleştirenleri скачать в хорошем качестве

Sosyal Adalet ve Eleştirenleri

FNF Türkiye Ofisi, Institute of Economic Affairs ve Learn Liberty işbirliğiyle hazırladığımız 50 videoluk "Liberalizm Atlası" projemizin kırk yedinci videosunu Türkçe dublajlı olarak sunuyoruz. Çeviri: İsrafil Özkan Seslendirme: Prof. Dr. Bican Şahin Editör: Dr. Seval Yaman ---- Sosyal Adalet ve Eleştirenleri Birçok insan, sosyal adaletin bir gereği olarak yoksullar için daha fazla şey yapmamız gerektiğini düşünüyor. Bazen bundan, bireysel olarak daha fazla şey yapmamız gerektiğini, yani kendi paramızdan ya da zamanımızdan daha fazlasını ihtiyaç sahiplerine yardım etmek için vermemiz gerektiğini kastediyorlar. Ancak çoğu zaman kastettikleri şey, politik olarak daha fazla şey yapmamız gerektiğidir; yani hükümetimizin, vergilerle finanse ettiği çeşitli yardımları karşılaması veya başka yollarla yoksullara yardım etmeye çalışan politikalar yürütmesi gerektiğidir. Öte yandan, birçok klasik liberal ve liberteryen sosyal adalet fikrini reddeder. Bazıları, bu fikrin pratikte gerçekleştirilemez olduğunu düşündükleri için ya da bireysel hakları ihlal ettiğine inandıkları için reddeder. Ancak bu videoda, sosyal adalete yönelik farklı bir liberteryen eleştiriye odaklanacağım. Bu eleştiri, sosyal adalet fikrinin sadece ahlaki veya pratik olmadığını, aynı zamanda kavramsal olarak karışık olduğunu savunur. Robert Nozick ve Friedrich Hayek gibi liberteryen düşünürler tarafından savunulan bu görüşe göre, bir toplumdaki servet dağılımının sosyal adaletle eşdeğer olup olmadığını sormak, mavi rengin ağır olup olmadığını ya da bir taşın ahlaki olup olmadığını sormak gibidir. Bu basitçe mantıklı değildir. Bu argümana geçmeden önce, sosyal adalet teriminin tam olarak ne anlama geldiğini biraz daha netleştirelim. Genellikle bu terim, servet, işler, fırsatlar ve diğer kaynakların bir toplumda farklı bireyler ya da sosyal sınıflar arasında nasıl dağıtıldığına ilişkin ahlaki bir değerlendirmeyi ifade eder. Sosyal adalete inanan insanlar, bu tür dağıtımları yönlendiren bir ahlaki standardın olması gerektiğine ve bu standardı karşılamayan toplumların eleştirilmeye ve reforme edilmeye ihtiyaç duyduğuna inanırlar. Örneğin, servetin herkesin eşit miktarda sahip olacağı şekilde dağıtılması gerektiğini savunan biri, bir tür sosyal adalet teorisini destekliyor demektir. Ancak başka tür sosyal adalet teorileri de vardır. Bir kişi, eşit olarak dağıtılması gerekenin servet değil, fırsatlar olduğunu savunabilir. Bir başkası da servet ve fırsatların eşit olarak dağıtılması gerekmediğini, ancak hiç kimsenin belirli bir asgari eşik seviyesinin altına düşmemesini için dağıtımdan pay alması gerektiğini iddia edebilir. Bu görüşe göre sosyal adalet, bireysel mübadelelerin ve davranışların adaletinin üzerinde ve ötesinde duran bir şeydir. Başka bir deyişle, bir kişi kendi kötü seçimleri ya da şanssızlığı nedeniyle yoksullaşsa ya da hiç kimse adaletsiz bir şey yapmamış olsa bile sosyal adalet ihlal edilmiş olabilir. Peki, bir kişi neden sosyal adaletin önemli olduğunu düşünür? Diyelim ki üç çocuğuma çok farklı davranıyorum. Birine haftada 50 dolar harçlık ve evdeki en büyük yatak odasını veriyorum; diğer iki çocuğa ise sadece 20’şer dolar veriyor ve onları aynı küçük odaya tıkıştırıyorum. Bunu yapmak için çok iyi bir nedenim yoksa ki böyle bir neden hayal etmek zor çoğunuz yaptığım şeyin adil olmadığını söyleyecektir. Asıl soru şu: Aynı şeyi toplumun geneli için de söyleyebilir miyiz? Bazı insanların altın kaplama musluklara sahip olması, diğerlerinin ise mütevazı bir daireyi bile karşılayamaması haksızlık mıdır? Bazı insanların zor ve tehlikeli koşullarda uzun saatler çalışması, diğerlerinin ise hiç çalışmamayı göze alabilmesi adaletsiz midir? Amerika gibi toplumlarda gördüğümüz büyük gelir ve servet eşitsizlikleri sosyal adaletin ihlali midir? Eğer öyleyse, hükümet bu konuda bir şeyler yapmalı mı? Örneğin, zenginleri daha fazla vergilendirip, elde edilen geliri yoksullara aktarmalı mıdır? Nozick ve Hayek, bu iki soruya da cevabın "hayır" olduğunu düşünür. Nedenini anlamak için, bir aile ile geniş ölçekli bir toplum arasındaki önemli bir farkı düşünelim. Ailede durumu adaletsiz kılan şey, malların merkezi bir dağıtıcı tarafından ahlaki açıdan keyfi bir şekilde paylaştırılmasıdır. Şimdi, toplum genelinde de şeylerin dağıtımı aynı derecede keyfi görünebilir. Derek Jeter’in sırf beyzbol oynamakta iyi olduğu için bir çilek tarlasında çalışan işçiden çok daha fazlasını hak ettiğini anlamak zor olabilir. Ancak, aileden farklı olarak, toplumda merkezi bir dağıtıcı yoktur. Jeter’in geliri, benim iş olanaklarım, çilek işçisinin çalışma koşulları: bunların tümü sayısız bireyin sayısız kararıyla belirlenir. Özgür bir toplumda servetin dağıtımından sorumlu tek bir kişi ya da grup yoktur. Bu nedenle, kimseyi serveti adil ya da adaletsiz bir şekilde dağıtmakla suçlayamayız. Hepimiz bu dağıtımın bir parçasıyız. ....