Antik Mezopotamya Tarihi скачать в хорошем качестве

Antik Mezopotamya Tarihi

Antik Mezopotamya Tarihi, Mezopotamya, Yunanca mesos ve potamos kelimelerinden türetilmiş iki ırmak arası anlamında bir coğrafi terimdir. Bu ad kuzeyde Toros Dağları’ndan güneyde Basra Körfezi’ne, doğuda Zagros Dağları’ndan batıda Suriye Çölü’ne kadar uzanan alan için kullanılmaktadır. Antik Mezopotamya, Mezopotamya’da Paleolitik Çağ’dan yani Eski Taş Çağı'ndan itibaren insanlar yaşamaya başlamıştır. Bu çağ Alt, Orta ve Üst olarak üç evreye ayrılmaktadır. Alt Paleolitik Çağ’da Afrika’da ortaya çıktıktan sonra 1.5 milyon yıl önce dünyanın çeşitli yerlerine dağılan Homo erectus türü Mezopotamya’da yaşayan ilk insan türüdür. Bu insanlara ait el baltası olarak da adlandırılan kesmek, kırmak, kazımak gibi işlerde kullanılan armut biçimindeki taş aletlere Kuzey Mezopotamya’da Adıyaman, Gaziantep, Şanlıurfa, Batman ve Kuzey Suriye’de rastlanmıştır. Homo erectus insanları mağara, kaya sığınağı, ağaç kovuğu, çadır ve kulübe tipindeki barınaklarda yaşamışlar, avcılık ve toplayıcılık yapmışlardır. Günümüzden 200.000 yıl önce ortaya çıkan Homo neanderthalensis türü insanlar da avcılık ve toplayıcılık yapmışlardır. Sümerler Erken Hanedanlar Dönemi, Sümerler, M.Ö. 4. bin yılın sonlarına doğru Mezopotamya’da görülmüşlerdir. Kökenleri tam olarak bilinememektedir ancak İndus kültüründe aranmaktadır. Mezopotamya’nın yerli halkı olabilecekleri de ileri sürülmektedir. Sümerler, Erken Hanedanlar Dönemi’nde Güney Mezopotamya’da her biri bir kralın yönetimindeki kent devletlerinde yaşadılar. Bunların hepsi merkezi bir tapınak etrafında kurulmuştu ve etrafları bir sur ile çevrili idi. Çevresinde ise köyler bulunmaktaydı. Eridu, Uruk, Ur, Lagaş, Kiş, Nippur, Umma gibi şehir devletleri arasında Uruk lider durumdaydı. Bazen kentler birbirleri ile toprak ve su anlaşmazlıkları yüzünden çatışıyorlardı. Çivi yazılı belgelere göre M.Ö. 3. bin yılın ortalarında Kiş Kralı Mesilim, Lagaş yöneticisi Ur-Nanşe, Ur-Nanşe’nin torunu Eannatum, ilk yazılı reformları ile tanınan Urukagina önemli krallar olarak hüküm sürmüşlerdir. Erken Sülaleler Dönemi’nin son yıllarında Umma şehrinin başındaki Lugalzaggezi Akkadlı Sargon’a MÖ. 2334 yılında yenilince Mezopotamya’da üstünlük Akkadlara geçmiştir. Akkadlar, Akkadlar, Sami kökenli bir topluluktur. Sümerler Dönemi’nde Mezopotamya’ya göçen bu topluluk Sümer kültürünü benimsemiştir. Akkadlar, kral 1. Sargon ve torunu Naram-Sin zamanında Akdeniz’e kadar bütün Mezopotamya’ya hâkim olmuşlar ve ülkeyi merkezi sistem ile yönetmişlerdir. Ancak M.Ö. 2150'li yıllarda Zagros Dağları’ndan inen Gutiler Akkadları yıkmıştır. Yeni Sümer Dönemi 3. Ur Sülalesi, Güney Mezopotamya’da Akkadların Sümer kentleri üzerindeki baskısı ortadan kalkınca birçok Sümer kentinde yönetici sülaleleri egemenliklerini ilan etmişlerdir. 3. Ur Sülalesi ile Ur, Lagaş ve Uruk bu kentlerin başlıcalarıdır. 3. Ur Sülalesi bu dönemde Akkad gibi bir merkezi krallık kurmak ve tüm bölgeyi denetlemek istemiştir. Doğuda Elam, kuzeyde Assur ülkesi üzerinde merkezi yönetim kontrolü sağlamıştır. Yaklaşık 100 yıl kadar süren bu dönemde Ur kenti Mezopotamya’nın en büyük siyasi gücü olmuştur. 3. Ur Sülalesi’nin yönetiminin sonu aynı zamanda Sümerlerin Mezopotamya’daki yönetimlerinin sonu demektir. Daha sonra Mezopotamya’ya Sümer kökenli olmayan kavim ve sülaleler egemen olmuşlardır. Asurlular ve Babilliler, 3. Ur Sülalesi’nin çöküşünden sonra kuzeyde büyük bir siyasi güç olarak Asur, güneyde ise din ve kültür merkezi olarak Babil öne çıkmıştır. Anadolu’da M.Ö. 1950 ve M.Ö. 1750 yılları arasında yaşanan Asur Ticaret Kolonileri Çağı’nda Asurlu tüccarlar Anadolu’ya ticaret yapmaya gelmişlerdir. Anadolu’daki ana ticaret merkezi Kaniş kenti idi. Tüccarlar genellikle tunç yapımında kullanılan kalay ve çeşitli kumaşlar satıyorlar, karşılığında da altın ve gümüş alıyorlardı. Anadolu’nun yazı ile tanışması ve tarihi çağlara girmesi de yine Asurlu tüccarlar sayesinde olmuştur. Yeni Babil Devleti, Yeni Assur Krallığı’nın ortadan kalkmasıyla liderlik bir kez daha Babillilerin eline geçmiş ve Yeni Babil Devleti olarak anılan bir dönem başlamıştır. Babil esas ününü bu dönemde kazanmıştır. Günümüze kadar ulaşan anıtsal yapıların çoğu bu dönemde kral Nabopolassar ve Nebukadnezar tarafından yaptırılmıştır. Ayrıca Babil, Asur’un tüm topraklarına egemen olmuştur. Nabukadnezzar, Babil’i görkemli bir kent haline getirmiştir. Yeni yıl şenliklerinde kullanılan tören yoluna açılan ünlü İştar Kapısı, Babil Kulesi ve dünyanın yedi harikasından biri olan Asma Bahçeleri bu dönemde son şeklini almıştır. "Private Reflection" Kevin MacLeod (incompetech.com) Licensed under Creative Commons: By Attribution 4.0 License http://creativecommons.org/licenses/b... 00:00 Antik Mezopotamya Tarihine Giriş 01:17 Antik Mezopotamya 08:37 Sümerler Erken Hanedanlar Dönemi 10:21 Akkadlar 11:05 Yeni Sümer Dönemi Üçüncü Ur Sülalesi 12:19 Asurlular ve Babilliler 15:41 Yeni Babil Devleti #mezopotamya #tarih