ΓΙΟΡΤΗ ΠΗΛΟΥ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΙ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ 23.8.2024 скачать в хорошем качестве

ΓΙΟΡΤΗ ΠΗΛΟΥ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΙ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ 23.8.2024

ΚΕΝΤΡΙ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ- ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΩΝ ΣΤΑΜΝΑΔΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΗΛΟΥ. Το Κεντρί (επίσημο: Κεντρίον) είναι χωριό της Κοινότητος Ιεράπετρας του Δήμου Ιεράπετρας στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου της Κρήτης. Βρίσκεται 2,5 χιλιόμετρα βόρειας της Ιεράπετρας και 1 χιλιόμετρα από την επαρχιακή οδό Ιεράπετρας - Παχείας Άμμου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχε 1.021 κατοίκους. Το Κεντρί αποτελούσε έδρα ομώνυμης Κοινότητος ως το 1972, οπότε ενσωματώθηκε στο τέως δήμο (σήμερα: Κοινότητα) Ιεράπετρας. Στην Κοινότητα Κεντρίου ανήκε και ο οικισμός Σταυρός (Καπίστρι). Είναι αμφιθεατρικά κτισμένο πάνω σε λόφο ύψους 50m από την επιφάνεια της θάλασσας, στο κέντρο του γεραπετρίτικου κάμπου και απέχει 2,5 km από την πόλη. Ιστορικές πήγες για το Κεντρί έχουμε από το 1369. Το πρώτο όνομα του χωριού ήταν Κατσογιάννη, μετά Κεδρί από τον παραρρέοντα Κέδριο ποταμό, επί τουρκοκρατίας Κέντρι και από το 1930 μέχρι σήμερα ονομάζεται Κεντρί. Το Κεντρί συγκαταλέγεται μεταξύ των τεσσάρων μεγαλύτερων αγγειοπλαστικών κέντρων της Κρήτης των τελευταίων 100 χρόνων. Ήταν το γνωστό χωριό των σταμνάδων. Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα λειτούργησαν είκοσι περίπου αγγειοπλαστεία, τα οποία απασχολούσαν σχεδόν τις μισές οικογένειες του χωριού. Στη περίοδο 1950-1970 υπήρξε άνθιση της αγγειοπλαστι¬κής παραγωγής. Τη δεκαετία του 1970, οι αγγειοπλάστες εγκατέλειψαν την εργασία τους, εξαιτίας της εμφάνισης των φθηνών και άθραυστων αλουμινένιων ή πλαστικών σκευών. Σήμερα στο χωριό το επάγγελμα του αγγειοπλάστη έχει εκλείψει και τα κεντριανά σταμνιά ανήκουν πια στην ιστορία. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την γεωργία και ιδιαίτερα με θερμοκηπιακές καλλιέργειες. Το χωριό διατηρεί τα στενά δρομάκια του και μολονότι έχει ανακαινισθεί με την ανοικοδόμηση πολλών νέων σπιτιών, υπάρχει η αίσθηση του παλιού γραφικού οικισμού με την μικρή πλατεία, τα καφενεία της και τις ασβεστομένες γειτονιές του. Ο επισκέπτης μπορεί να κάνει την βόλτα του στα σοκάκια, να επισκεφθεί τις μικρές εκκλησίες του προηγούμενου αιώνα, να πιεί τον καφέ του ή τη ρακή με τους νόστιμους σπιτικούς μεζέδες στα καφενεία της πλατείας, να συμμετάσχει στο πανηγύρια της Αγίας Τριάδας, Αγίας Παρασκευής ακόμη να επισκεφθεί το Δημοτικό Σχολείο του χωριού που είναι κτισμένο από το 1929 στην κορυφή του λόφου, στον ¨Καλέ¨, όπως αποκαλείται. Η θέα από κει είναι εντυπωσιακή. Προβάλει πανοραμικά ο κάμπος της Ιεράπετρας με τα χωριά του, στα νότια η πόλη της Ιεράπετρας και στο βάθος η απεραντοσύνη του Λιβυκού πελάγους που διακόπτεται από την όμορφη πινελιά του νησιού της Χρυσής. Στα δυτικά διακρίνεται η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου όπου εκεί γύρω μέχρι τις αρχές του προηγούμενου αιώνα επιβίωναν οι λεπροί του Ν. Λασιθίου, πριν μεταφερθούν στη Σπιναλόγκα. Ο Μορφωτικός Σύλλογος του χωριού, που χρόνια τώρα δραστηριοποιείται με στόχο την προώθηση του Πολιτισμού και τον εξωραϊσμό του χωριού, έχει θέσει ως νέο στόχο την προβολή αλλά και την αναβίωση της αγγειοπλαστικής παράδοσης του Κεντριού. Η προνομιακή χωροθέτησή του και τα άριστης ποιότητας αργιλοχώματά του ήταν δύο από τους βασικούς παράγοντες που συνετέλεσαν στη δημιουργία ενός σημαντικού αγγειοπλαστικού κέντρου του τρίτου από τα τέσσερα της Κρήτης (Θραψανό, Μαργαρίτες, Κεντρί, Νοχιά) στα νεότερα χρόνια. Η αγγειοπλαστική ιστορία του Κεντριού χάνεται στο σκοτάδι του χρόνου. Η πρώτη γραπτή μαρτυρία έρχεται από τα χρόνια της τελευταίας περιόδου της Ενετοκρατίας (Νοταριακό έγγραφο) κατά την οποία αναφέρονται στο Κεντρί, τότε Κεδρί, αγγειοπλάστες πιθαράδες να φτιάχνουν πιθάρια χωρητικότητας 100 μίστατα το καθένα. Στα νεότερα χρόνια και μέχρι το 1960 στο Κεντρί λειτουργούσε ένας αγγειοπλαστικός οικισμός με δέκα (10) εργαστήρια και ισάριθμα καμίνια, στα οποία παράγονταν όλα τα είδη των χρηστικών αγγείων. Τα αγγειοπλαστικό κέντρο του Κεντριού διακρίθηκε για τα σταμνιά του με τη σφαιρική βάση και τα λεπτότατα τοιχώματά τους. Δυστυχώς η αγγειοπλαστική κρίση, η οποία άρχισε στη δεκαετία του ΄60 και κορυφώθηκε στη δεκαετία του ΄80, έκλεισε όλα τα τσικαλαριά του Κεντριού. Ο Μορφωτικός Σύλλογος του χωριού μέσα από τα βιώματα των ηλικιωμένων και τα ακούσματα της συλλογικής μνήμης, προσπαθεί να αναβιώσει τις παλιές τεχνικές της παραγωγικής διαδικασίας.