88) KPSS / AGS Tarih 2026 - 19. Yüzyıl Demokratikleşme Sürecinde Fikir Akımları - KPSS Lab скачать в хорошем качестве

88) KPSS / AGS Tarih 2026 - 19. Yüzyıl Demokratikleşme Sürecinde Fikir Akımları - KPSS Lab

KAYNAKLAR → https://www.kisa.link/BFsYi KPSS Tarih: 19. Yüzyıl Osmanlı Fikir Akımları (Hap Bilgiler) Giriş: Fikir Akımlarının Ortaya Çıkışı 1. yüzyıl, Osmanlı Devleti için sancılı bir dönemi ifade eder. Fransız İhtilali'nin yaydığı milliyetçilik akımının etkisiyle Balkanlar'da isyanlar artmış, imparatorluk ciddi toprak kayıpları yaşamıştır. Devletin iç ve dış sorunlarla boğuştuğu bu "dağılma" sürecinde, aydınlar ve devlet adamları çöküşü durdurmak için çeşitli kurtuluş reçeteleri aramaya başlamıştır. İşte bu arayışların sonucunda, her biri farklı bir çözüm yolu sunan fikir akımları doğmuştur. Bu akımların yöntemleri farklı olsa da ortak ve en temel amacı, devleti dağılmaktan kurtarmaktı. Bu akımlardan ilki, imparatorluk sınırları içindeki tüm unsurları bir arada tutmayı hedefleyen Osmanlıcılık olmuştur. ----------------------------------------------------- 1. Osmanlıcılık (İttihad-ı Anasır) Osmanlıcılık, imparatorluğun çok uluslu yapısını bir avantaja çevirerek, tüm tebaayı eşit haklara sahip vatandaşlar olarak "Osmanlı" kimliği altında birleştirmeyi hedefleyen birleştirici bir ideolojiydi. Bu fikir, özellikle gayrimüslim tebaanın devlete olan bağlılığını güçlendirerek ayrılıkçı hareketlerin önüne geçmeyi amaçlıyordu. Tanımı Din, dil, ırk ayrımı yapmaksızın tüm Osmanlı tebaasını eşit vatandaşlık temelinde birleştirmeyi amaçlayan fikir akımıdır. Temel Amaçları İmparatorluğun bütünlüğünü korumak. Gayrimüslimlerin devlete bağlılığını artırmak ve isyanları önlemek. "Osmanlı milleti" kimliği oluşturmak. Önemli Gelişmeler Tanzimat Fermanı (1839) Islahat Fermanı (1856) I. Meşrutiyet'in İlanı (1876) Önemli Temsilcileri Namık Kemal Ziya Paşa Mithat Paşa Şinasi Zayıflaması Balkan Savaşları'nda Balkan uluslarının Osmanlı Devleti'ne karşı savaşmasıyla bu fikir akımı önemini yitirmiştir. İmparatorluk birliği idealinin çöküşü, aydınları alternatif bir birleştirici unsur aramaya itmiş ve bu arayış, dikkatleri dini kimliğe, yani İslamcılığa yöneltmiştir. -------------------------------------------------------------------------------- 2. İslamcılık (Ümmetçilik / Panislamizm) Osmanlıcılık fikrinin özellikle Balkanlar'daki Hristiyan unsurları devlete bağlamakta yetersiz kalması üzerine, Müslüman halkları bir arada tutma düşüncesi ön plana çıkmıştır. İslamcılık, Halifelik makamının siyasi gücünü kullanarak tüm dünya Müslümanlarını Osmanlı çatısı altında birleştirmeyi ve Batı emperyalizmine karşı ortak bir cephe oluşturmayı hedefliyordu. Tanımı Tüm dünya Müslümanlarını Halife'nin (Osmanlı Padişahı) liderliğinde birleştirmeyi amaçlayan fikir akımıdır. Temel Amaçları Müslümanlar arasında birlik ve dayanışma sağlamak. Devletin dağılmasını engellemek. Batı'nın sömürgeci politikalarına karşı durmak. Önemli Gelişmeler Özellikle II. Abdülhamid döneminde devletin resmi politikası haline gelmiştir. Önemli Temsilcileri Mehmet Akif Ersoy Said Halim Paşa Cemaleddin Afgani Zayıflaması I. Dünya Savaşı sırasında, Halife'nin Cihat çağrısına rağmen bazı Arap liderlerinin İngilizlerle işbirliği yapması ve Şerif Hüseyin İsyanı'nın başlamasıyla geçerliliğini yitirmiştir. Dini birliğin de imparatorluğu kurtarmaya yetmediğinin acı bir şekilde anlaşılması, son birleştirici unsur olarak görülen ulusal kimliğe, yani Türkçülüğe dayalı düşüncenin güçlenmesine zemin hazırlamıştır. -------------------------------------------------------------------------------- 3. Türkçülük (Pantürkizm) Önce Osmanlıcılığın, ardından İslamcılığın başarısız olması, devletin kurtuluşunun ancak çekirdek unsuru olan Türklerin milli bilincinin uyandırılmasıyla mümkün olacağı fikrini doğurdu. Başlangıçta kültürel bir hareket olarak ortaya çıkan Türkçülük, zamanla siyasi bir ideolojiye dönüşerek imparatorluk içindeki Türkleri ve nihayetinde tüm dünya Türklerini birleştirmeyi hedefledi. Tanımı Tüm Türkleri dil, kültür ve ülkü birliği etrafında birleştirmeyi hedefleyen fikir akımıdır. Temel Amaçları Osmanlı Devleti içindeki Türklerin ulusal bilincini artırmak. Tüm dünya Türklerini (Pantürkizm) tek bir çatı altında toplamak. Milli bir devlet kurmak. Önemli Gelişmeler İttihat ve Terakki Cemiyeti döneminde resmi ideoloji haline gelmiş ve Milli Mücadele'nin temelini oluşturmuştur. Önemli Temsilcileri Ziya Gökalp Yusuf Akçura Mehmet Emin Yurdakul İsmail Gaspıralı Kimlik temelli bu çözümler tartışılırken, bazı aydınlar sorunun temelinde toplumsal yapının ve zihniyetin yattığını savunarak çok daha radikal bir çözüm önerisiyle ortaya çıktılar: Batıcılık. -------------------------------------------------------------------------------- 4. Batıcılık (Garpçılık) Batıcılık akımını savunanlar, devletin geri kalmışlığının temel sebebinin Doğu medeniyetine özgü kurumlar ve düşünce yapısı olduğunu iddia ettiler. Onlara göre kurtuluşun tek bir yolu vardı: Batı'nın bilimini, teknolojisini, yönetim anlayışını ve hatta kültürünü tereddüt etmeden ve bir bütün olarak benimsemek.