KIPRIKLI CHUVALCHANGLAR SINFI - OQ PLANARIYA | КИПРИКЛИ ЧУВAЛЧAНГЛAР СИНФИ - ОҚ ПЛAНAРИЯ. скачать в хорошем качестве

KIPRIKLI CHUVALCHANGLAR SINFI - OQ PLANARIYA | КИПРИКЛИ ЧУВAЛЧAНГЛAР СИНФИ - ОҚ ПЛAНAРИЯ.

KIPRIKLI CHUVALCHANGLAR SINFI - OQ PLANARIYA | КИПРИКЛИ ЧУВAЛЧAНГЛAР СИНФИ - ОҚ ПЛAНAРИЯ. Oq planariya, kiрrikli epiteliy, ikki yonlama simmetriya, hazm qilish sistemasi, halqum, ichak, ayirish sistemasi, nerv sistemasi, urug‘don, pilla, germafrodit. Yassi chuvalchanglar tiрi: kiрrikli chuvalchanglar sinfi: Kiрrikli chuvalchanglarning gavdasi bargsimon shaklda bo‘lib, mayda kiрriklar bilan qoplangan. Ular dengiz va chuchuk suvlarda erkin yashaydi. Oq planariya – tiрik vakili hisoblanadi.Yashash muhiti va tashqi tuzilishi. Oq planariya daryo va ko‘llarning tubida hayot kechiradi. Uni ayrim kichikroq soylarn ing tubida yotgan tosh, barg va cho‘plarning ostidan topish mumkin. Oq planariya tanasining uzunligi 2–3 sm, oqish yoki kulrang tusda. Tanasining biroz kengaygan oldingi tomoni ikki yonida kalta o‘simtalarga o‘xshash ikkita sezgi paypaslagichlari va ikkita qora nuqta shaklidagi ko‘zchal ari joylashgan (16-rasm, A). Tanasi sirti bir qavat kiрrikli epiteliy hujayralari bilan qoplangan. Planariya kiрriklar yordamida sirpanib harakat qiladi.Tana simmetriyasi. Agar oq planariyaning tanasi bo‘ylab xayolan to‘g‘ri chiziq o‘tkazil adigan bo‘lsa, uning organlari shu chiz iqning ikki tomonida bir xil miqdorda joylashadi, ya’ni tananing har ikki qismi teng bo‘ladi. Tana organlarining ana shunday joylashishi ikki tomonlama simmetriya deyiladi.Hazm qilish sistemasi va oziqlanishi. Planariyaning og‘iz teshigi qorin tomonida joylashgan. Og‘iz qisqa halqum bilan tutashgan. Halqumdan uch shoxli ichak boshlanadi (16-rasm). Shoxlardan biri tananing oldingi tomon iga, ikkitasi keyingi tomoniga yo‘nalgan. Ichak shoxlari juda ko‘p, uchi berk yon shoxchalar hosil qiladi. Og‘iz teshigi, halqum, ichak hazm qilish sistemasini hosil qiladi. Planariyaning orqa ichagi va orqa chiqaruv teshigi bo‘lmaydi.Planariya – yirtqich hayvon. U mayda suv hayvonlari – chuvalchanglar, qisqichbaqasimonlar va hasharotlarning lichink alari bilan oziqlanadi. O‘ljani tanasi bilan qoplab olib, so‘radi. Oziq ichagida hazm bo‘lgach, ichak shoxchalari orqali tanaga tarqaladi. Oziq qoldiqlari og‘iz teshigi orqali chiqarib yuboriladi.Ayirish sistemasi. Tanasining g‘ovak to‘qimasida juda ko‘p uchi berk naychalar joylashgan (16-rasm, B, D). Bu naychalar tananing ikki yonidagi yirikroq ikkita naychaga kelib tutashadi. Moddalar almashinuvi natijasida hosil bo‘ladigan zararli moddalar tanadagi ortiqcha suv bilan birga mayda naychalarning ichiga sizib o‘tadi va ikki yon tomonda joylashgan yirik naylar orqali chiqarib yuboriladi.Nerv sistemasi. Planariyaning nerv hujayralari tananing old ingi tomonida to‘planib, ikkita nerv tugunini hosil qiladi (16-rasm, E). Nerv tugunlaridan tananing keyingi tomoniga ikkita yirik nervlar chiqadi. Nerv tugunlaridan tananing hamma qismiga nervlar ketadi. Nerv hujayralari va nerv tolalari birgalikda nerv sistemasini hosil qiladi. Sezgi organlari. Planariya terisi orqali har xil ta’sirlarni sezadi. Agar unga biron narsa tegib ketsa, tanasini birdaniga qisqartirib oladi. Paypaslagichlari, terisi va ko‘zchalari planariyan ing sezgi organlari hisoblanadi.Jinsiy sistemasi va ko‘payishi. Tanasining oldingi qismida ikkita urg‘ochilik jinsiy organi – tuxumdonlar; ulardan keyinroqda pufakka o‘xshash erkaklik jinsiy organi – urug‘donlar joylashgan (16-rasm, F). Bu organlar jinsiy sistemani tashkil etadi. Tuxumdonl arda tux umlar, urug‘donlarda esa urug‘ hujayralari – spermatoz oidlar hosil bo‘ladi. Urug‘langan tuxumlar to‘p-to‘p bo‘lib pilla ichiga qo‘yiladi. Tuxumdan chiqqan yosh planariyalar pilla devorini yorib suvga chiqadi.Shunday qilib, planariya tanasidan bir vaqtning o‘zida tuxum va urug‘ hujayralar rivojlanadi. Planariya va unga o‘xshash ikki xil jinsga ega bo‘lgan hayvonlar germafrodit deyiladi.Regeneratsiyasi. Planariyada regeneratsiya xususiyati juda yaxshi rivojl angan. Noqulay sharoit tug‘ilganda (harorat oshganda, kislorod yetishmasa) planariya mayda bo‘laklarga bo‘linib ketib, qulay sharoit tug‘ilganida yana har bir bo‘lakdan alohida organizm rivojlanishi mumkin. 1. Ikki yonlama simmetriya nima? 2. Planariyaning qanday organlari rivojlangan? 3. Planariya qanday oziqlanadi? 4. Ayirish sistemasi qanday tuzilgan? 5. Nerv sistemasi qanday tuzilgan? 6. Jinsiy sistemasiga qaysi organlar kiradi? Yangi bo‘lsangiz kanalimizga obuna bo‘lishni unutmang! 👍Layk tugmasini bosishni unutmang ! 🔥Ajoyib kommentlaringizni qoldiring... Kuningiz xayrli o‘tsin! Hurmat ila BIOLOGUZ ►ТЕЛЕГРАМ КАНАЛИМИЗ: https://t.me/uzbiolog ►Хамкор Каналларимиз: https://t.me/zveruz - Android Ilovalar Kanali. ►Хамкор Каналларимиз: https://t.me/zvermusic - Ommabop Musiqalar. ►Хамкор Каналларимиз: https://t.me/zverclip - O'zbek Original Kliplar Olami. ►Хамкор Каналларимиз: https://t.me/zverremix - Remix Musiqalar. #kipriklichuvalchanglarsinfi #uzbiolog #biologuz #oqplanariya Oq planariya, #kiрrikliepiteliy #ikkiyonlamasimmetriya #hazmqilishsistemasi #halqum #ichak #ayirishsistemasi #nervsistemasi #urug‘don #pilla #germafrodit #tuxumdonlar #urugdonlar