दक्षिण काशी, प्रकाशा | श्री काशीविशवेश्वर महादेव , श्री केदारेश्वर महादेव, मंदिर| скачать в хорошем качестве

दक्षिण काशी, प्रकाशा | श्री काशीविशवेश्वर महादेव , श्री केदारेश्वर महादेव, मंदिर|

मराठी - श्री काशीविशवेश्वर महादेव , श्री केदारेश्वर महादेव, मंदिर दक्षिण काशी, प्रकाशा | प्रत्येक हिंदूची इच्छा असते की त्याने आयुष्यात एकदा तरी काशीला भेट देण्याचा लाभ घ्यावा आणि जर आयुष्यात हे शक्य नसेल तर किमान मृत्यूनंतर अस्थी काशीला नेऊन गंगासारख्या पवित्र नदीत विसर्जित करावी. पण एक तीर्थक्षेत्र असे आहे जिथे जाणे हे काशीला भेट देण्यापेक्षा कमी नाही. तर यावेळी धार्मिक प्रवासाच्या मालिकेत, आम्ही तुम्हाला 'प्रतीकाशी' मंदिरात घेऊन जात आहोत. हे मंदिर मध्य प्रदेश आणि गुजरात राज्यांच्या सीमेवर असलेल्या नंदुरबार जिल्ह्यात आहे. प्रकाशा, तापी, पुलंदा आणि गोमाई नद्यांच्या संगमावर १०८ शिवमंदिरे असल्याने याला 'प्रतीकाशी' असेही म्हणतात. काशीइतकेच पवित्र मानल्या जाणाऱ्या या तीर्थस्थळाला केवळ महाराष्ट्रातूनच नव्हे तर संपूर्ण देशातील शेकडो भाविक दररोज भेट देतात. 'तप्ती महात्म्य' नावाच्या या प्राचीन धार्मिक ग्रंथानुसार, अनेक शतकांपूर्वी सहा महिन्यांचे दिवस आणि रात्री असायचे. या काळात, भगवान शिव स्वतः एका सिद्धपुरुषाच्या स्वप्नात आले आणि म्हणाले की जिथे जिथे माझे १०८ मंदिरे एका रात्रीत बांधली जातील, तिथे मी कायमचा राहीन. त्यानंतर, सूर्यकन्या तापी, पुलंदा आणि गोमाई नद्यांच्या संगमावरील हे सुंदर ठिकाण मंदिराच्या बांधकामासाठी निवडण्यात आले. शिवभक्तांनी या ठिकाणी एका रात्रीत म्हणजेच सहा महिन्यांत १०७ मंदिरे बांधली आणि जेव्हा १०८ व्या मंदिराचे बांधकाम सुरू होते तेव्हा सकाळ झाली. या जागेवर पडणाऱ्या प्रकाशामुळे ते 'प्रकाशा' या नावाने प्रसिद्ध झाले. यानंतर, काशीच्या तीर्थक्षेत्रात भगवान शिवाची १०८ मंदिरे बांधण्यात आली आणि भगवान स्वतः काशी विश्वेश्वराच्या रूपात तेथे विराजमान झाले. तापी नदीच्या काठावर असलेली ही सर्व मंदिरे दगडांनी बनलेली आहेत आणि त्यांचे स्वरूप हेमाडपंथी आहे. त्याच मंदिरात काशी विश्वेश्वर आणि केदारेश्वर यांचे मंदिर आहे. येथे असलेल्या पुष्पदंतेश्वर मंदिराचेही खूप महत्त्व आहे, कारण हे मंदिर तीर्थक्षेत्र काशीमध्येही स्थापित झालेले नाही. असे म्हटले जाते की जर काशीला भेट दिल्यानंतर कोणी येथे येऊन उत्तर पूजा केली नाही तर त्याला काशी यात्रेचे पवित्र फायदे मिळत नाहीत. मंदिराच्या गर्भगृहात काळ्या दगडात कोरलेले एक भव्य शिवलिंग आणि नंदी आहे. केदारनाथ मंदिरासमोर दगडापासून बनवलेला एक भव्य दीपमाळ आहे. या ठिकाणी, तीर्थक्षेत्र काशीप्रमाणेच अंत्यसंस्कार आणि अस्थी विसर्जनासाठी घाट आहे. म्हणूनच देशभरातून अनेक लोक त्यांच्या प्रियजनांच्या अस्थींचे विसर्जन करण्यासाठी येथे येतात. भक्तांचा असा विश्वास आहे की एकदा प्रकाशाला भेट देणे हे शंभर वेळा काशीला भेट देण्यासारखे आहे. कसे पोहोचायचे- रस्त्याने: मध्य प्रदेश, गुजरात आणि महाराष्ट्राच्या सीमेवर वसलेले, प्रकाशा हे नंदुरबारपासून ४० किमी अंतरावर आहे आणि अंकलेश्वर-बहानपूर राज्य महामार्गावर आहे. नाशिक, मुंबई, पुणे, सुरत आणि इंदूर येथून नंदुरबारला जाण्यासाठी बस सेवा उपलब्ध आहेत. रेल्वेने: नंदुरबार हे सुरत-भुसावळ रेल्वे मार्गावरील सर्वात जवळचे रेल्वे स्टेशन आहे. हवाई मार्ग: गुजरातमधील सुरत विमानतळ नंदुरबारपासून सुमारे १५० किमी अंतरावर आहे. जिथून रस्त्याने प्रकाशाला पोहोचता येते. हिंदी- प्रत्येक हिन्दू की ये इच्छा होती है कि अपने जीवनकाल में एक बार काशी दर्शन का लाभ अवश्य ले और अगर जीते जी यह संभव न हो सका तो कम से कम मृत्यु पश्चात अस्थियाँ काशी ले जाकर वहाँ गंगा जैसी पवित्र नदी में विसर्जित कर दी जाए। परंतु एक तीर्थस्थल ऐसा भी है जहाँ जाना काशी यात्रा से कम नहीं। तो चलिए धर्मयात्रा की कड़ी में इस बार हम आपको लेकर चलते हैं 'प्रतिकाशी' मंदिर।मध्यप्रदेश और गुजरात राज्य की सीमा पर नंदूरबार जिले में यह मंदिर स्थित है। प्रकाशा, ताप्ती, पुलंदा और गोमाई नदी के इस संगम पर शिव के 108 मंदिर होने की वजह से यह 'प्रतिकाशी' के नाम से भी जाना जाता है।काशी के समान ही पुण्यवान समझे जाने वाले इस तीर्थस्थल पर महाराष्ट्र से ही नहीं वरन पूरे देश से प्रतिदिन सैकड़ों श्रद्धालु यहाँ आते हैं। 'ताप्ती महात्म्य' नामक इस प्राचीन धर्मग्रंथानुसार कई सदियों पूर्व छह-छह महीने के दिन और रात हुआ करते थे। इस काल में स्वयं भगवान शिव ने एक सिद्ध पुरुष के सपने में आकर कहा कि एक ही रात में जहाँ मेरे 108 मंदिर निर्मित किए जाएँगे तो मैं हमेशा के लिए वहीं पर निवास करूँगा। तत्पश्चात सूर्यकन्‍या ताप्ती, पुलंदा व गोमाई नदी के संगम पर यह सुंदर स्थान मंदिर निर्माण हेतु चुना गया।शिव भक्तों ने एक ही रात अर्थात छह महीने में इस स्थान पर 107 मंदिर निर्मित कर दिए और जब 108वें मंदिर का निर्माण कार्य चालू था तभी सुबह हो गई। इस स्थान पर प्रकाश पड़ने की वजह से यह 'प्रकाशा' नाम से प्रसिद्ध हो गया। इसके पश्चात तीर्थक्षे‍त्र काशी में भगवान शिवजी के 108 मंदिर निर्मित किए गए और वहाँ स्वयं भगवान काशी विश्‍वेश्वर रूप में विराजित हुए। ताप्ती नदी के किनारे स्थित यह सारे मंदिर पत्थरों से निर्मित हेमाड़पंथी रूप लिए हुए हैं। एक ही मंदिर में काशी विश्‍वेश्वर तथा केदारेश्वर का मंदिर है। यहाँ स्थित पुष्‍पदंतेश्‍वर के मंदिर का भी बहुत महत्व है, क्योंकि यह मंदिर तीर्थक्षेत्र काशी तक में स्थापित नहीं किया गया है। कहते हैं कि काशी यात्रा करने के पश्चात यहाँ आकर उत्तर पूजा संपन्न न कराने पर काशी यात्रा का पुण्य लाभ नहीं मिलता।मंदिर के गर्भगृह में काले पाषाण से उकेरे हुए भव्य शिवलिंग तथा नंदी हैं। केदारेश्‍वर मंदिर के सामने पाषाण से ही निर्मित भव्‍य दीपस्‍तंभ है। इस स्थल पर अंतिम संस्कार और अस्थि विसर्जन हेतु तीर्थक्षेत्र काशी के समान ही घाट है। इसलिए देशभर से कई लोग यहाँ अपने परिजनों की अस्थियाँ विसर्जित करने आते हैं। श्रद्धालुओं का विश्वास है कि एक बार प्रकाशा यात्रा करना सौ दफा काशी यात्रा करने के समान है।