DHARMIK SANDESH - राष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक दिवस скачать в хорошем качестве

DHARMIK SANDESH - राष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक दिवस

राष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक दिवस मातृ देवो भवः पितृ देवो भवः आचार्य देवो भव: आफूलाई जन्म दिने आमा बुबा देवता समान हुन् । यसर्थ, आम ज्येष्ठ नागरिक जिउँदो देवता हुन् भन्दा फरक पर्दैन । नेपालीमा उखान छ, आगो ताप्नु मूढाको, कुरा सुन्नु बूढाको (बूढाबूढीको) । यसरी, ज्येष्ठ नागरिक जिउँदा इतिहास हुन् । नेपाल सरकारले प्रत्येक वर्ष पुस ११ गतेका दिनलाई राष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक दिवसका रूपमा मनाउने घोषणा गरेको छ । २०५१ साल पुस ११ गतेका दिन ज्येष्ठ नागरिकलाई मासिक रु.१०० भत्ता दिन आरम्भ गरिएको दिनको स्मरणमा यो दिवस मनाउन थालिएको हो । यसरी राज्यबाट ज्येष्ठ नागरिकको सम्मानमा एउटा थप पहल गरिएको छ । प्रस्तुत प्रथम राष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक दिवसको विशेष कार्यक्रम राष्ट्रपति भवनमा सम्पन्न भयो । राष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक कोषका सभापति बसन्तराज कार्कीको विशेष अगुवाइमा सम्पन्न यस कार्यक्रममा यस पंक्तिकारलाई समेत सम्मानित गरियो । जीवनका असंख्य उकाली-ओराली पार गरी असीमित ज्ञान, सीप र अनुभव सँगालेका ज्येष्ठ नागरिकलाई सलाम छ । यथार्थमा, ज्येष्ठ नागरिक ज्ञान र अनुभवले भरिपूर्ण पाका प्रज्ञा हुन् । ‘ज्येष्ठ नागरिकको भावना हाम्रो भविष्यको चाहना’ भन्ने नाराका साथ हामी अघि बढ्नुपर्छ । यस्ाका लागि ज्येष्ठ नागरिकलाई आदर गरौं, कदापि तिरस्कार नगरौं । ज्येष्ठ नागरिकको प्रतिभाको सम्मान र योगदानको कदर गरौं । ज्येष्ठ नागरिकको अधिकारको संरक्षण गरौं । उमेरजन्य विभेदको अन्त्य गरौं जस्ता सद्विचारमा अघि बढ्नुपर्छ । अनिकालमा बीउ र हूलमुलमा जीउ जोगाए झैं महामारीमा ज्येष्ठ नागरिकको संरक्षण गर्नुपर्छ । ज्येष्ठ नागरिकलाई सम्झौं, ज्येष्ठ नागरिकलाई नबिर्सौं । ज्येष्ठ नागरिक दुव्र्यवहार विरुद्धको आवाज बुलन्द गरौं । यथार्थमा, ज्येष्ठ नागरिकलाई सकेको दिऊँ, उहाँहरूबाट आशीर्वाद लिऊँ । जे रोप्यो त्यही उमि्रन्छ । आज ज्येष्ठ नागरिकलाई सम्मान गरे आफ्नो बुढ्यौलीमा सम्मान पाइन्छ । यथार्थमा, हाम्रो घरघरमा रहेका ज्येष्ठ नागरिक र हाम्रो घरको पूजाकोठामा सजिएको देवता, यी दुवै समान हुन् । घरमा ज्येष्ठ नागरिक हुनु, लच्छिनको प्रतीक मानिन्छ । जुन घरमा ज्येष्ठ नागरिक हुन्छन्, ती घरमा साक्षात भगवानको बास हुन्छ । डा. गौरीशंकरलाल दास भन्नुहुन्छ, जब पुग्यो साठी, अनुभवपूर्ण साथी, जब पुग्यो सत्तरी, सीपमा बढोत्तरी, जब पुग्यो अस्सी, जीवनमा हाँसीखुशी, जबपुग्यो नब्बे, मनोबल गजब्बे, जब पुग्यो सय, जीवन देवमय । संयुक्त राष्ट्रसंघले सन् १९९१ अक्टोबर १ देखि इन्टरनेशनल डे अफ ओल्डर पर्सन्स (अन्तर्राष्ट्रिय ज्येष्ठ नागरिक दिवस) को आरम्भ गरेको हो । वर्षेनि विश्व अल्जाइमर चेतना दिवस, २१ सेप्टेम्बर मनाउने गरिएको छ । यसैगरी, वर्षेनि ज्येष्ठ नागरिकप्रति गरिने दुर्व्यवहार विरुद्धको विश्व चेतना दिवस, १५ जून मनाइन्छ । विश्वमा ६० वर्ष माथिको जनसंख्या १३ प्रतिशत छ भने नेपालमा १० प्रतिशत रहेको अनुमान छ । यो जनसंख्या वर्षेनि बढ्दो छ । ज्येष्ठ नागरिकको विश्व जनसंख्या वाषिर्क ३.५ प्रतिशतले बढिरहेको र सन् २०५० सम्ममा करीब २१ प्रतिशत हुने अनुमान छ । सन् २०५० मा ज्येष्ठ नागरिकको कुल संख्या १० वर्ष मुनिका कुल बालबालिका भन्दा बढी हुनेछ । नेपाली समाज सन् २०३० देखि एजिङ सोसाइटीमा प्रवेश गर्नेछ भने सन् २०५६ देखि एज्ड सोसाइटीमा प्रवेश गर्ने अनुमान छ । नेपालको संविधानको धारा ४१ मा ज्येष्ठ नागरिकलाई राज्यबाट विशेष संरक्षण तथा सामाजिक सुरक्षाको हक हुनेछ भनिएको छ । ज्येष्ठ नागरिक सम्बन्धी ऐनमा ज्येष्ठ नागरिकको संरक्षण र सामाजिक सुरक्षा गर्ने, निजहरूमा रहेको ज्ञान, सीप, क्षमता र अनुभवको सदुपयोग गरी निजहरूप्रति श्रद्धा, आदर तथा सद्भावको अभिवृद्धि गर्ने भनिएको छ । साथै, ऐनमा ज्येष्ठ नागरिकलाई सम्मान गर्नु सबैको कर्तव्य हुनेछ भन्नुका अतिरिक्त उहाँहरूको पालनपोषण तथा हेरचाह गर्नु परिवारको प्रत्येक सदस्यको कर्तव्य हुनेछ भनिएको छ । यस अतिरिक्त, ज्येष्ठ नागरिकले आफ्नो सम्पत्ति आफूखुशी गर्न पाउनेछ र उहाँहरूलाई सार्वजनिक यातायातमा दुई सिट आरक्षण हुने र ५० प्रतिशत भाडामा छूट हुनेछ भनिएको छ । यी सबै प्रयोजनका लागि ज्येष्ठ नागरिकलाई राज्यले परिचयपत्र उपलब्ध गराउनेछ । हाल राज्यले एक लाख पि्रमियम सहितको स्वास्थ्य बीमा गरिदिएको छ, यसलाई क्रमशः रु.५ लाख र रु.१० लाखमा वृद्धि गर्नुपर्छ । हाल राज्यले अल्जाइमर पीडित ज्येष्ठ नागरिकको औषधि उपचार खर्च बापत मासिक रु.५ हजार दिने व्यवस्था गरेको छ, यसमा पूरै उपचार निःशुल्क हुनुपर्छ । हाल काठमाडौंको गोठाटारमा अस्पतालको सुविधा सहित ५०० क्षमताको ज्येष्ठ नागरिक आवास निर्माण गर्ने घोषणा भएको छ, यस्तो कार्यक्रम सातै वटा प्रदेशका लागि घोषणा गर्नुपर्छ । प्रत्येक प्रदेशले लागू गरेको असल अभ्यासलाई अन्य सबै प्रदेश सरकारहरूले अनुसरण गर्नुपर्छ । केही स्थानीय तहहरूले पनि ज्येष्ठ नागरिकलाई घर वा अस्पतालमा पुगेर भत्ता दिने, विदुर भत्ता दिने, ज्याकेट,थर्मस, सिरक, ब्ल्याङ्केट र सम्मान पत्र बाँड्ने, निःशुल्क यातायातको परिचय पत्र दिने, निःशुल्क स्वास्थ्य परीक्षण गरिदिने र ज्येष्ठ नागरिकबाट सडक उद्घाटन गराउने जस्ता अनुकरणीय काम गरिआएका छन् । यी सत्प्रयासहरूलाई फराकिलो तुल्याउनुपर्छ । पाको उमेर आवश्यक पर्ने स्वास्थ्य सेवा नै हो । यसर्थ, सबै अस्पतालमा जेरियाटि्रक वार्डको स्थापना गर्नुका साथै सबै स्वास्थ्यकर्मी र नर्सलाई अनिवार्य रूपमा ज्येष्ठ नागरिकको स्याहार गर्ने तालीम दिनुपर्छ । । ज्येष्ठ नागरिकलाई सरकारी र सामुदायिक अस्पतालमा निःशुल्क सेवा तथा निजी अस्पतालमा कम्तीमा ५० प्रतिशत छूटमा सेवा पाउने व्यवस्था हुनुपर्छ । ज्येष्ठ नागरिकले निःशुल्क एम्बुलेन्स सेवा पाउनुपर्छ । उहाँहरूलाई प्रायःजसो, प्रेसर, सुगर, कोलेस्ट्रोल, दम, मुटु रोग विरुद्ध सेवन गर्ने औषधिहरूलाई जेनेरिक औषधि उत्पादन गर्ने व्यवस्था मिलाई मूल्यमा कम्तीमा २५ प्रतिशत छूट दिने प्रबन्ध हुनुपर्छ ।