شرایط استفاده از ذکرهای سلوکی - آیت الله محمدرضا نکونام скачать в хорошем качестве

شرایط استفاده از ذکرهای سلوکی - آیت الله محمدرضا نکونام

کسی‌که می‌خواهد سیر در کمالات باطنی و امور ربوبی و معنوی داشته باشد، نیاز به انرژی و سوخت برای حرکت خود دارد. ذکر، انرژی لازم برای این حرکت را تأمین می‌کند و منبع سوخت و تغذیهٔ باطن می‌باشد. در سیر و سلوک، داشتن ذکر برای مدتی، امری الزامی و اجتناب‌ناپذیر است. سالک، بدون داشتن ذکرهای برنامه‌ریزی شده، توان سیر و تحمل مشکلات و بلایای مسیر را نمی‌یابد. سالک لازم است از ذکر لفظی بیاغازد و تا ذکر نفْسی و ذکرهای معنوی ربوبی و الهی پیش رود. به هر روی، قوت و خوراک سالک، از ذکر ـ آن هم ذکر دایمی قلبی ـ تأمین می‌شود و بدون ذکر قلبی، در سلوک، راجل و درمانده می‌گردد. هدف در ذکرهای سلوکی، داشتن قرب حقی و از دست دادن جهت خَلقی می‌باشد. ذکرهای سلوکی برای کسی مناسب است که «سالک» باشد. سالک، اصطلاحی خاص است و بار معنای لغوی خویش را با خود حمل می‌کند. سلوک، به حرکتی نظام‌مند و از پیش برنامه‌ریزی شده می‌گویند. سلوک به معنای عملیاتی نمودن برنامه‌ای خاص و حرکت در چارچوبی معین است. چنین برنامه‌ای به سبب آن‌که دارای نظم است، برای مربی و راه‌رفتگان باتجربه، قابل پیش‌بینی است؛ هرچند این برنامه که توسط مربی تنظیم می‌گردد ـ البته اگر مربی از اولیای محبوبی باشد ـ برای سالک محبی قابل پیش‌بینی یا حدس نیست؛ هرچند سالک محبی از نوابغ باشد؛ زیرا سطح برنامه‌ای که مربی محبوبی تنظیم می‌کند، بسیار سنگین و فراتر از دیدرس حدس نوابغ می‌باشد. کسی می‌تواند از ذکرهای سلوکی استفاده کند که بر اساس برنامه‌ای منظم حرکت نماید و دارای مهندسی دقیق باشد. این مهندسی، شامل ذکر نیز می‌گردد. یکی از این موارد، رعایت دقیق شمارگان اذکار سلوکی می‌باشد؛ اذکاری که مربی اجازهٔ گفتن آن را به سالک برای بیش از سه، چهار یا پنج مورد در روز نمی‌دهد و اگر سالک، آن را رعایت نکند و شمار بیش‌تری از آن بیاورد، هم بنیاد سلوک خود را به آتش می‌کشد و هم خود را به تحمل بار مصایبی جبران‌ناپذیر ناچار می‌سازد؛ باری که اگر بیش از توان سالک باشد، کمر وی را می‌شکند و وی را برای همیشه خودباخته می‌سازد. نوع و شمار ذکرهای سلوکی، بر اساس مرتبهٔ سالک در سیر منازل و نیز با لحاظ اسم ربّ وی تنظیم می‌شود. ذکرهای سلوکی در صورتی باعث ارتقای معنوی و قرب سالک یا رسیدن وی به خواستهٔ ناسوتی خویش می‌شود که در وهلهٔ نخست، سالک دارای سلوک باشد؛ افزون بر آن، سلوک وی حق و برگرفته از شریعت سالم و بی‌پیرایه باشد، و مهم‌تر این‌که برای سلوک خود دارای امام و مربی باشد و در مسیر ولایی حرکت کند، نه هر مسیر سلوکی و هر مقصدی دارای هدایت است و نه هر حرکتی سیستماتیک است و نه هر سیستمی سالم و حق می‌باشد. ذکرهای سلوکی، با این شرایط است که ارتقای معنوی می‌آورد. در گفتن ذکرهای سلوکی، شرطی حیاتی وجود دارد. این شرط چنان اهمیت دارد که اگر رعایت نشود، ذکر به‌جای پدیدآوردن سیر صعودی، سیری قهقرایی به ذکرپرداز می‌دهد. ذکرهای سلوکی به حسب مرتبهٔ سالک، یا نفسی است، یا قلبی و یا روحی. شرط حیاتی در آوردن این اذکار، این است که ذکر همان‌گونه که در باطن سالک به صورت خفی می‌آید یا ذکرهایی که به توصیهٔ استاد به گونهٔ جلی در خلوت آورده می‌شود، با عمل جوارحی فرد هماهنگ باشد و کردار عملی، با ذکرهای باطنی وی ناسازگار نگردد. سلوک حق و دارای برنامه، این فصل مقوّم را دارد؛ به‌گونه‌ای که بدون آن، نه برنامه است و نه سلوک و هر نظمی که با فقد این شرط، رعایت شود، سلوک باطل می‌باشد، نه حق. برای نمونه، کسی که ذکر «یا اللّه» یا «سبحان‌اللّه» را برای سلوک می‌آورد، چنان‌چه آن را روزانه پنج مرتبه می‌گوید، باید در کردار خود نیز دست‌کم پنج کار خیر و نیکو داشته باشد. چنین کسی اگر به توصیهٔ مربی‌های غیرمتخصص ـ که مهارت کافی در دانش ذکر ندارند ـ روزانه صدبار تکبیر یا تسبیح دارد، باید بر جوارح خود نیز صد کردار نیکو را با توزیعی که دارد، جریان دهد و عمل وی با ذکرهای او هماهنگ باشد. کسی در سلوک، دارای ذکر سازنده است که همواره بخواهد بهتر حرکت کند و نسبت به قبل خود، بهتر باشد و بیش‌تر با خدا دوست گردد و با خَلق خدا رفته‌رفته سازگارتر و مهربان‌تر باشد و نوسان کرداری وی، تابع ذکرهای سلوکی وی گردد. کسی‌که ذکر تکبیر را دارد، باید از هر گونه ریا و نفاقی خالی گردد و خدعه و فریب در چنتهٔ خود نداشته باشد. یک ذکر تکبیر یا تهلیل برای آن‌که سالک را از ریا و شرک خالی کند، کافی است؛ اگر سالک دارای غیرت باشد. آیت الله محمدرضا نکونام منبع: دانش ذکر #ذکر#عرفان#سیر_و_سلوک