Shqiptarët ortodoksë në Maqedoni - Rrëfim personal скачать в хорошем качестве

Shqiptarët ortodoksë në Maqedoni - Rrëfim personal

Pas epokes mesjetare, kur filluan te lindin strukturat e para shtetrore, kur filluan te lindnin sekularizmi dhe nacionalizmat, te zhvillohet shkenca, kultura, arti dhe literatura me botime ne gjuhen shqipe (Buzuku, Bogdani, etj.), pushtimi osman imponoi nje sistem qe bazohej ekskluzivisht ne ndaresi fetare. Keshtu kultura, tradita dhe sidomos gjuha shqipe u debua nga sistemi politik, ekonomik dhe shoqeror - gjuha shqipe u ndalua me shekuj! Fale teokracise osmano-islamike ("milet"-sistemit) u fuqizuan strukturat e kishave orthodokse greke dhe sllave qe mundesuan ndikimin dhe represionin e madh mbi shqiptaret orthodoks; e ne anen tjeter shqiptaret myslimane u definuan si tyrq. Nga kjo ndarje perfituan kombet sllave, greke dhe turke, por pesoi popullata shqipfolese e cila kishte veshtiresi te medha qe te formoi idene e nje nacionalizmi ne kete sistem te sektarizmit fetar. Rilindasit krijuan idene e kombit shqiptar duke u bazuar ne GJUHEN dhe historine/traditat/folklorin/kulturen e lashte Europiane te shqiptareve. Megjithate Rilindasit u ballafaquan me propaganden dhe presionin e madh te kishes orthodoxe sllave dhe greke. Ne anen tjeter nuk arriten ti mobilizonin sa duhet masat e konvertuara ne "tyrq" - represioni osman, "arnautet" ne poste te larta si dhe kleri islam (hoxhallaret) ishin kunder idese se nje kombi te pavarur nga Perandoria Osmane. Me formimin e Autoqefalise Orthodokse Shqiptare, Fan Noli pavarsoi komunitetin orthodoks shqiptar dhe e nxori me ne fund jasht influences dhe represionit greko-sllav (Faik Konica e quante kete akt si "pikekthese ne historine shqiptare"). E ne anen tjeter strukturat islame ishin dhe ende jane te ndikuara nga qarqet fundamentaliste qe dirigjohen jasht vendit. Ne te kaluaren fanatike islamike vetequheshin "tyrq", luftuan pavarsimin e Shqiperise nga Perandoria Osmane, kundershtuan alfabetin dhe gjuhen shqipe dhe ndimuan shpernguljen e shqiptareve per ne Turqi. Tani qarqet e njejta perdorin fundamentalizmin islamik per te sulmuar figurat kombetare dhe idealin rilindas, per te shtremberuar historine dhe per te nxitur fanatizmin fetar. çdo trashegimi historike shqiptare e perçmojne dhe nençmojne, ndersa shqiptaret i paraqesin si "mbetje osmane". E lartesojne pushtimin osman i cili shkeputi shqiptaret nga trungu europian dhe ndaloi zhvillimin e tyre duke aplikuar ndaresine strikte fetare. Jane shpeshtuar sulmet nga fanatiket fetare ndaj idealit Rilindas per nje kombesi shqiptare qe eshte Europiane, Liberale, Demokratike dhe LAIKE... "Deri në shekullin XVI të gjitha burimet osmane flasin për «derrat» e njëjtë [arbërorë] që i rezistojnë asimilimit islam në këto anë. [...] Rezistenca e këtyre viseve – sipas burimeve – zbehet pas lejimit nga osmanët të kishës sllavo –greke që të instalohet këtyre anëve. Kah fundi i shekullit XVI dhe fillimi i atij XVII tashmë «arnautët» [shqiptaret] vihen para dy alternativave: ose me kishë ose me xhami ose asgjësim! Këtu nis ngritja e dy identiteteve të Brankos në «kaur» [i pa-fe] dhe «turq» [mysliman], sepse do pranojnë si më pak të keqe ortodoksinë sllavo-greke e do si më pak të keqe islamin osman. Ky asimilim vazhdon deri në vitin 1912 – 1913." - Jon Leka (Xhemal Ahmeti), historian dhe profesor ne univerzitetin e Freiburgut (Fribourg) ne Zvicer.