Co to jest Miecz Szczerbiec? скачать в хорошем качестве

Co to jest Miecz Szczerbiec?

Szczerbiec jest unikatowym, ceremonialnym mieczem, który przez stulecia pełnił rolę głównego insygnium koronacyjnego królów Polski. Jest to broń o długości 98 cm, wyróżniająca się bogatą ornamentacją gotycką. Na podstawie szczegółowej analizy typologicznej, stylistycznej i epigraficznej, datuje się go na połowę XIII wieku, około 1250 roku n.e.. Niezwykłe znaczenie Szczerbca wynika przede wszystkim z faktu, iż jest to jedyne zachowane, oryginalne średniowieczne insygnium koronacyjne królów Polski. Ten status znacząco podnosi jego wartość historyczną. Niemal wszystkie pozostałe polskie regalia, stanowiące świadectwo ciągłości państwowości, zostały bezpowrotnie utracone podczas rozbiorów, szczególnie po splądrowaniu skarbca w 1794 roku przez Prusaków, co stanowi dramatyczny moment w historii państwa. Miecz, którego burzliwe losy stanowią doskonałą ilustrację zmiennego losu narodu polskiego , przechowywany jest obecnie w Skarbcu Koronnym Zamku Królewskiego na Wawelu w Krakowie (numer inwentarzowy Inv. No. 137). Jest eksponowany w centralnej części Komnaty Jadwigi i Jagiełły. W przeciwieństwie do mieczy wojennych, Szczerbiec był bronią ceremonialną. Jego rola w akcie koronacji była wieloraka, ale kluczowym jej aspektem było symbolizowanie władzy króla jako najwyższego sędziego i obrońcy prawa. W tym kontekście, miecz pełnił funkcję gladius iustitiae, czyli miecza sprawiedliwości. To użycie ceremonialnej broni tego typu, bogato zdobionej i opatrzonej inskrypcjami, podkreślało zarówno boskie, jak i prawne umocowanie władzy królewskiej, łącząc wymiar militarny, duchowy i sądowy. Fakt, że po utracie większości insygniów w latach 1794-1795 , Szczerbiec zdołał powrócić do kraju po długiej tułaczce, radykalnie zwiększył jego symboliczną wagę. Ze skromnego artefaktu stał się on niemal metonimią utraconej państwowości. Jego powrót i ponowne umieszczenie na Wawelu świadczy o nim nie tylko jako o relikcie przeszłości, ale jako o symbolicznym gwarancie ciągłości i suwerenności narodu, co jest fundamentalne dla zrozumienia jego miejsca w polskiej świadomości historycznej. Nazwa „Szczerbiec” (ang. The Jagged Sword) związana jest z najpotężniejszym i najbardziej rozpowszechnionym mitem dotyczącym miecza – legendą o wyprawie Bolesława Chrobrego na Kijów w 1018 roku. Narracja głosi, że książę uderzył ostrzem w Złotą Bramę Kijowską (lub wrota twierdzy), aby upamiętnić swoje zwycięstwo nad Rusinami, powodując w ten sposób charakterystyczne wyszczerbienie klingi. Wydarzenia związane z uderzeniem mieczem w bramę Kijowa były wzmiankowane w starszych źródłach, takich jak kronika Galla Anonima (początek XII wieku) oraz kronika Wincentego zwanego Kadłubkiem (początek XIII wieku), odnoszących się do wypraw Bolesława Chrobrego (1018) i Bolesława Śmiałego (1069). Jednak te najstarsze teksty nie podają nazwy Szczerbiec. Nazwa ta pojawia się po raz pierwszy dopiero w tzw. Kronice Wielkopolskiej (na przełomie XIII i XIV wieku), gdzie opisuje miecz księcia Bolesława Chrobrego i przypisuje mu boską moc, mającą zapewnić zwycięstwo nad wrogami. W tekście tym miecz miał być rzekomo przechowywany w skarbcu Katedry Krakowskiej. Niezwykle istotne dla edukacyjnego przedstawienia Szczerbca jest wyraźne oddzielenie XI-wiecznej legendy od XIII-wiecznego faktu historycznego. Analiza archeologiczna i typologiczna nie potwierdza związku miecza z Bolesławem Chrobrym. Datowanie naukowe, oparte na kombinacji typologii, stylistyki ornamentu i analizy epigraficznej, umieszcza powstanie miecza na około 1250 rok n.e.. Miecz jest klasyfikowany zgodnie z typologią Oakeshotta jako broń typu XII, z głowicą typu I i jelcem typu 6. Paralele do tych typów są powszechnie datowane na drugą połowę XIII wieku. Rozbieżność w datowaniu (XI w. mit versus XIII w. fakt) wskazuje na celowy zabieg historyczny o charakterze politycznej manipulacji symbolicznej, dokonany na przełomie XIII i XIV wieku. Władysław Łokietek, który odziedziczył ten miecz (prawdopodobnie od Bolesława Pobożnego) i dążył do zjednoczenia rozbitego państwa i koronacji w 1320 roku , musiał w oczach ówczesnej elity legitymizować swoje insygnium. Przypisanie Szczerbca Bolesławowi Chrobremu, legendarnemu założycielowi królestwa i postaci o mitycznym wymiarze, sakralizowało miecz. Ten zabieg propagandowy pozwolił Łokietkowi na ideologiczną ciągłość z najstarszą i najpotężniejszą dynastia Piastów, co było kluczowe dla uwiarygodnienia jego uniwersalnej władzy królewskiej. Szczerbiec, choć ceremonialny, stanowi wartościowy zabytek średniowiecznej metalurgii i złotnictwa. Badania technologiczne potwierdziły autentyczność miecza jako oryginalnej broni średniowiecznej. Szczerbiec, miecz koronacyjny, miecz królów Polski, insygnia koronacyjne, Wawel, Zamek Królewski w Krakowie, Bolesław Chrobry, Władysław Łokietek, symbol Polski, historia Polski, mit założycielski, Bolesław Pobożny, średniowiecze, gladius iustitiae, epigrafika, miecz ceremonialny, legenda Szczerbca, Mieczyk Chrobrego, korony polskie, regalia