เพลี้ยน้ำมัน คือเพลี้ยอะไร ทำไมชอบเข้าทำลายดอกมะม่วง скачать в хорошем качестве

เพลี้ยน้ำมัน คือเพลี้ยอะไร ทำไมชอบเข้าทำลายดอกมะม่วง

เพลี้ยจักจั่นมะม่วง (mango leafhopper) เพลี้ยจักจั่นมะม่วง คือ แมลงกลุ่มเพลี้ยจักจั่นเป็นแมลงที่มีขนาดเล็ก เป็นแมลงศัตรูพืชจำพวกปากดูด มีปากคล้ายปลายเข็มแทงดูดทำลายพืช รูปร่าง ลักษณะจะมีหน้าตาคล้ายๆกัน การจำแนกชนิดนั้นต้องอาศัยการตรวจดูอวัยวะภายในในส่วนของอวัยวะเพศ (genitalia) ของทั้งเพศผู้และเพศเมีย แมลงกลุ่มนี้อยู่ในวงศ์ซิคาเดลลิดี้ (Cicadellidae) อันดับ เฮมิพเทอร่า (Hemiptera) {เดิมจัดอยู่ในอันดับโฮมอพเทอร่า(Homoptera)} อันดับย่อย ออเชนอร์รินชา (Auchenorrhyncha) เพลี้ยจักจั่นมีการเจริญเติบโตแบบการเปลี่ยนแปลงรูปร่างแบบไม่สมบูรณ์ (Incomplete metamorphosis) หลังจากฟักจากไข่ จะเป็นตัวอ่อนที่เรียกว่าระยะ นีม (nymph) ตัวอ่อนจะมีรูปร่างคล้ายตัวเต็มวัย เพียงแต่ปีกและอวัยวะสืบพันธุ์ยังไม่ครบถ้วน จนกว่าจะเป็นระยะตัวเต็มวัยจึงจะมีปีกยาวขึ้น จะบินหรือกระโดดได้ใกล้ๆ ถ้าอพยพไประยะไกลๆ จะอาศัยลมช่วยพัดพาไป ตัวเต็มวัยวางไข่เป็นฟองเดี่ยว ตามบริเวณเส้นใบ หรือก้านใบ ไข่มีรูปร่างลักษณะโค้งงอ สีเขียว สำหรับเพลี้ยจักจั่น มะม่วง หรือที่ชาวสวนชอบเรียกว่า แมงกะอ้า ประเทศไทย วารี(2543) รายงานว่าพบเพลี้ยจักจั่นศัตรู มะม่วง 4 สกุล 8 ชนิด ได้แก่ 1.Amrasca splendens Ghauri เพลี้ยจักจั่นฝอยมะม่วง 2.Idioscopus clypcalis (Lethierry) เพลี้ยจักจั่นมะม่วงปากดำ 3.Idioscopus nagpurensis (Pruthi) เพลี้ยจักจั่นมะม่วงอินเดีย 4.Idioscopus niveosparsus(Lethierry) เพลี้ยจักจั่นมะม่วง 5.Idioscopus chumphoni Hongsaprug 6.Idioscopus clavosignanus Maldonado Capriles 7.Manggneura reticulata Ghauri 8.Smita robusta Dworakoska เพลี้ยจักจั่น ลำดับที่ 1-4มีความสำคัญเพราะเป็นชนิดที่ระบาดมากและรุนแรงในทุกๆปีของชาวสวนมะม่วง ส่วนลำดับที่ 5-8 พบน้อยยังไม่เป็นศัตรูมะม่วงที่สำคัญ ต่อมา เกศสุดา และคณะ (2560) รายงานว่าพบเพิ่มอีก 1 ชนิด คือ Idioscopus nitidulus (Walker) วงจรชีวิต วงจรชีวิตของเพลี้ยจักจั่นแตกต่างกันไปตามชนิดแต่จะใกล้เคียงกัน ตัวอย่างที่มีรายงานการศึกษาไว้คือชนิด Idioscopus niveosparsus(Lethierry) เพลี้ยจักจั่นมะม่วง ระยะไข่ ไข่ของเพลี้ยจักจั่นจะวางไข่เดี่ยวๆในเนื้อเยื่อของใบอ่อน ยอด ก้านดอกของต้นมะม่วง ไข่ใช้เวลา 4-7 วันจึงจะฟักเป็นตัวอ่อน ระยะตัวอ่อน เรียกว่า นีม(Nymph) มี 5 ระยะใช้เวลา 8-13 วัน ตัวเต็มวัยของเพลี้ยจักจั่น มีขนาดเล็กรูปยาวรี หัวและตัวเป็นรูปลิ่ม ความยาวเพศผู้ 4.8-5.1 มิลลิเมตร เพศเมีย 4.9-5.2 มม. เมื่อเป็นตัวเต็มวัยแล้ว 3-4 วัน จะเริ่มผสมพันธุ์ และ 3-4 วันต่อมาจะเริ่มวางไข่ เพลี้ยจักจั่นเพศเมียตัวหนึ่งวางไข่ได้ถึง 100-200 ฟอง ตลอดวงจรชีวิตใช้เวลา 2-3 สัปดาห์ ลักษณะการทำลายของเพลี้ยจักจั่น เพลี้ยจักจั่นทั้งตัวอ่อนและตัวเต็มวัยดูดกินน้ำเลี้ยงจากยอดอ่อนและช่อดอกมะม่วง ทำให้ยอดอ่อนไหม้ และใบอ่อนหงิกงอ ไม่สามารถผลิช่อดอก หากเข้าดูดกินในระยะช่อดอก ดอกจะแห้งและร่วง ติดผลน้อยหรือไม่ติดผล นอกจากนี้ในขณะที่ดูดกินน้ำเลี้ยง เพลี้ยจักจั่นจะถ่ายมูลมีลักษณะเป็นของเหลวเหนียวๆคล้ายน้ำหวานเรียกว่า Honey dew หรือมูลหวาน ติดตามช่อดอกและใบ และรอบๆทรงพุ่มของมะม่วง มูลน้ำหวานนี้เป็นอาหารของราดำ (sooty mold) ทำให้ราดำมีการเจริญเติบโตได้อย่างรวดเร็ว ปกคลุมใบ ช่อดอกซึ่งมีผลกระทบต่อการสังเคราะห์แสงของใบ วิธีการป้องกันและจัดการกับเพลี้ยจักจั่น วิธีเขตกรรม กำจัดพืชอาศัย เช่น ละหุ่ง วิธีกล ใช้วิธีติดกับดักกาวเหนียวสีเหลือง ทำให้จะช่วยตรวจสอบว่ามีเพลี้ยจักจั่นเข้ามาในสวนหรือไม่ จะทำให้สามารถจัดการเพลี้ยจักจั่นได้ทันเวลา นอกจากนี้การติดกับดักจำนวนมาก (mass trapping) จะลดประชากรในระยะตัวเต็มวัย ทำให้ลดการระบาดได้ของเพลี้ยจักจั่นในรุ่นต่อๆไปได้ การใช้สารเคมี เช่น สารเคมีที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันกำจัดกลุ่มเพลี้ยจักจั่น ได้แก่ กลุ่มที่1 เช่น คาร์บาริล คาร์โบซัลแฟน เบนฟูราคาร์บ คลอร์ไพริฟอส โพรฟีโนฟอส โพรไทโอฟอส ไดเมโทเอต โอเมโทเอต ไตรคลอร์ฟอน กลุ่มที่ 2 ฟิโพรนิล อีทิโพรล กลุ่มที่ 3 ไพรีทรอยด์สังเคราะห์ เช่น แลมบ์ดาไซฮาโลทริน เดลทาเมทริน ไบเฟนทริน อีโทเฟนพร็อก กลุ่มที่ 4 นีโอนิโคตินอยด์ เช่น อิมิดาโคลพริด ไทอะมีโทแซม โคลไทอะนิดิน ไทอะโคลพริด อะซีทามิพริด ไดโนทีฟูแรน กลุ่ม 6 อะบาเมกติน อีมาเมกติน กลุ่ม 9 ไพมีโทรซีน กลุ่ม 14 คาร์แทป กลุ่ม 15 คลอร์ฟลูอาซูรอน โนวาลูรอน ลูเฟนนูรอน ไดฟลูเบนซูรอน กลุ่ม 16 บูโพรเฟซีน กลุ่ม 21 ไพริดาเบน โทลเฟนไพแรด กลุ่ม 22 อินดอกซาคาร์บ กลุ่ม 29 ฟลอนิคามิด คำแนะนำในการใช้สารเคมีในการกำจัดเพลี้ยจักจั่น จากข้อมูลที่ได้จากเกษตรกรพบว่าเพลี้ยจักจั่นในมะม่วงต้านทานต่อสารหลายชนิด โดยเฉพาะ กลุ่ม 1 ออร์กาโนฟอสเฟตและคาร์บาเมต กลุ่ม 3 ไพรีทรอยด์ กลุ่ม 4 นีโอนิโคตินอยด์ ดังนั้นวิธีการจัดการสารกำจัดแมลงเพื่อแก้ไขปัญหาการดื้อยาของเพลี้ยจักจั่น ควรพ่นสารเคมีที่มีกลไกการออกฤทธิ์แตกต่างกันสลับกันตามวงจรชีวิตของแมลง สำหรับเพลี้ยจักจั่นมีวงจรชีวิตประมาณ 2-3 สัปดาห์ ดังนั้นควรใช้สารที่มีกลไกเดียวกันไม่เกิน 2-3 สัปดาห์ จากนั้นรอบถัดไปควรเปลี่ยนกลุ่มสารเคมีที่มีกลไกไม่ซ้ำกัน ในกรณีในแหล่งที่เพลี้ยจักจั่นดื้อยา ควรเปลี่ยนไปใช้สารกลุ่มใหม่ๆ เช่น กลุ่ม 9 หรือ 29 หรือสารผสมสำเร็จรูปชนิดใหม่ๆ เช่น ไทอะมีทอกแซม+แลมบ์ดาไซฮาโลทริน ลูเฟนนูรอน+โพรฟีโนฟอส ฟิโพรนิล+ฟีโนบูคาร์บ เป็นต้น กรณีที่เกษตรกรจะผสมสารเคมี 2 ชนิดในถังเดียวกันเอง ควรใช้สารที่มีกลไกการออกฤทธิ์แตกต่างกัน ก่อนที่จะใช้ในแปลงใหญ่ ควรลองผสมในเหยือกก่อนเพื่อดูความเข้ากันได้ทางกายภาพ แล้วลองพ่นเพื่อดูประสิทธิภาพและอาการเกิดพิษต่อพืช เรียบเรียงโดย อาจารย์สุเทพ สหายา