Cuộc chiến xe hơi điện: Công ty bình điện Thụy Điển sụp đổ và bài học cho Châu Âu скачать в хорошем качестве

Cuộc chiến xe hơi điện: Công ty bình điện Thụy Điển sụp đổ và bài học cho Châu Âu

Cạnh tranh trên thị trường xe ô tô điện tại Châu Âu ngày càng quyết liệt vào lúc khối 27 nước hướng đến mục tiêu ngừng bán xe hơi chạy xăng dầu kể từ 2035. Bình điện, chiếm đến 40% giá trị của một chiếc xe điện, là đối tượng đọ sức chủ yếu, trong bối cảnh các sản phẩm Trung Quốc đang ngày càng lấn át doanh nghiệp châu Âu trên sân nhà. Việc công ty chuyên sản xuất bình điện Thụy Điển Northvolt tuyên bố phá sản cuối tháng 11/2024 gây chấn động toàn châu lục. Vì sao Northvolt sụp đổ ? Đâu là những bài học cho Châu Âu sau thất bại đau đớn này? Tính đến năm 2022, công ty Northvolt, được thành lập năm 2016, đã thu hút được tổng cộng 15 tỉ đô la đầu tư. Trong số các nhà đầu tư chính có các hãng xe hơi lớn của Đức như Volkswagen, BMW et Volvo, của Mỹ như Goldman Sachs, BlackRock, hay JP Morgan Chase… Chính phủ Canada, Liên Hiệp Châu Âu, Đức, Ba Lan và Thụy Điển tài trợ và cấp tín dụng tổng cộng khoảng 5 tỉ đô la. Các hãng ô tô lớn như Volkswagen, BMW, Scania, đã đặt hàng Northvolt hơn 50 tỉ đô la. Ảo tưởng lên đến đỉnh điểm vào năm 2023. Vào thời điểm đó, nhiều người từng tin tưởng châu Âu kể từ 2027 sẽ không còn phụ thuộc vào Trung Quốc về bình điện ô tô. Sau một loạt sự cố về an toàn, sản xuất thiếu hụt nghiêm trọng, thời hạn giao hàng bị trễ. Trước khi tuyên bố phá sản, công ty chỉ còn 30 triệu đô la tiền mặt, đủ dùng cho một tuần, và gần 6 tỉ đô la nợ. Sự sụp đổ của Northvolt cho thấy các khoản trợ cấp hào phóng của nhà nước và khu vực tư nhân cũng như nhu cầu lớn của thị trường hoàn toàn không đủ để cho một công ty thành công trong cuộc cạnh tranh với Trung Quốc. Chính sách tài trợ quy mô lớn thiếu căn cứ của chính quyền châu Âu, gây ảo tưởng, bị xem là một lý do chính dẫn đến thất bại. Về các nguyên nhân nội tại hàng đầu khiến Northvolt sụp đổ, nhiều nhà quan sát ghi nhận là do hãng đã đầu tư ồ ạt và quá dàn trải đối với « toàn bộ chuỗi giá trị của bình điện », từ khâu nguyên liệu đến khâu sản xuất cũng như tái chế, điều khiến công ty « bị phân tán năng lực và tiền rót vào bao nhiêu cũng không xuể » (Les Echos). Vào thời điểm Northvolt bên bờ sụp đổ, nhà báo Richard Milne, Financial Times, cùng đồng nghiệp đến tận công ty trực tiếp tìm gặp các nhân chứng, và rút ra một số kết luận như sau: « Lý do trước hết là Northvolt đã thuê một ban quản lý kém cỏi. Rất nhiều người, và đặc biệt là ở cấp trung, thực sự không biết đủ về những gì họ đang làm. (…) Vì vậy, các kỹ sư bình điện người Nhật hoặc Hàn Quốc đảm nhiệm các chức vụ cấp cao nhất, nhưng bên dưới họ, có hàng nghìn vị trí khác và như chúng ta biết, ở châu Âu, người ta không có nhiều kinh nghiệm về lĩnh vực này (...) Vấn đề thứ ba là rất nhiều máy móc, mà tôi thấy khi tham quan một nhà máy Norvolt vào năm 2022, đến từ các công ty Trung Quốc hoặc Hàn Quốc. Northvolt khá phụ thuộc, thậm chí có thể nói là phụ thuộc quá mức, vào những máy móc đó (…) Vấn đề thứ tư : Đây là một công ty có quá, nhiều tiền nhưng lại không có cách thức để giới hạn việc sử dụng tiền. Họ đã trả quá nhiều cho các nhà cung cấp để hoàn thành mọi việc ngay trong ngày hôm nay, trong khi lẽ ra có thể giảm một nửa số tiền chi ra, nếu chấp nhận đợi thêm một tuần hoặc lâu hơn. ». *** (...) Về « những bài học sau thất bại của Northvolt », theo tuần báo Anh The Economist, công ty Thụy Điển mắc các sai lầm tương tự như tập đoàn Mỹ Intel, công ty sắp nhận được 7,9 tỉ đô la tài trợ của nhà nước, nhưng vẫn không thể bắt kịp Nvidia và TSMC, những công ty dẫn đầu ngành bán dẫn. Lý do là chủ yếu là vì công ty đã chi nhiều cho các đột phá trong nghiên cứu, nhưng không tìm ra được cách thương mại hóa. Theo tuần báo kinh tế Anh, để khắc phục khoảng cách tụt hậu rất xa với Trung Quốc cũng như một số đối tác châu Á khác (như Hàn Quốc và Nhật Bản), châu Âu và kể cả Mỹ cần chấp nhận để các công ty hàng đầu của châu Á trong lĩnh vực bình điện mở nhà máy tại đất nước mình, để qua đó học hỏi các công nghệ tiên tiến nhất, « tương tự như châu Á trước đây đã từng chào đón các công ty xuất sắc nhất của phương Tây ». Một trong những chính sách đầu tiên được Ủy Ban Châu Âu đưa ra những ngày đầu của nhiệm kỳ mới đầu tháng 12/2024 là dự án hàng tỉ euro khuyến khích các doanh nghiệp châu Âu giảm phụ thuộc vào Trung Quốc.... Bên cạnh đó, nhiều sáng kiến liên doanh với Trung Quốc tiếp tục được khởi sự. Tập đoàn xe hơi Pháp – Ý – Mỹ Stellantis, đứng thứ hai châu Âu, hôm 09/12, thông báo kế hoạch xây dựng tại Tây Ban Nha một nhà máy bình điện LFP giá rẻ với đối tác Trung Quốc CATL, số một thế giới, với tổng trị giá hơn 4 tỉ euro. Theo Financial Times, Liên Âu cũng đang có kế hoạch thúc đẩy các « chuyển giao công nghệ » tân tiến từ phía Trung Quốc trong lĩnh vực bình điện ô tô, đổi lấy các tài trợ. Truyền thông nhà nước Trung Quốc (Global Times) ngay lập tức kêu gọi các công ty Trung Quốc không nhân nhượng trong lĩnh vực này. Ảnh : Thủ tướng Đức chơi Bosseln với Peter Carlsson, giám đốc điều hành Northvolt, nhân dịp lễ khởi công một nhà máy của công ty Thụy Điển gần Heide, Đức, ngày 25/03/2024.