Loceri: su Ballu 'e Oga ( Ballu de Bogai ) de tziu Lillinu Casula скачать в хорошем качестве

Loceri: su Ballu 'e Oga ( Ballu de Bogai ) de tziu Lillinu Casula

Loceri su ballu de boga ( su Balli’e oga ) o ballu ‘e ogai Custu ballu est istau sonau de tziu Lillinu Casula in su mesi de mau de su 1956 po is operadoris de sa Rai chi iant girau sa Sardigna registrandu su folklori sardu in cuss’annu. Tziu Lillinu iat presentau custu ballu cun su titulu de Ballu’e oga. Custu testimoniat una de is bellas usantzas de Loceri. Loceri, de su chi contànt is furisteris chi beniant a ddu bisitai, est sempri istat presentada comenti a una bidda de festàrgius. Ògnia ocasioni fut bona po ballai e cantai. Fut costumu su cantai a mutetus, unu sistema traditzionali de improvisatzioni poètica in limba sarda. Ddue funt dùs tipus de mutetus: is mutetus curtzus (mutetus a dùs o tres peis) e is mutetus longus (a prus peis). Ògnia mutetu, essat longu o curtzu, fut cumpostu de duas partis: una sa stèrria o peis, e s'àtra fut sa torrada. Fut costumàntzia chi custu càntu poèticu essat acumpangiau de unu strumentu musicali, is testimoniàntzias prus antigas previdiant s'impreu de is bìsonas, a pustis cun s'imbentu de is fisarmònicas fut intrau in usu siat sa fisarmònica chi s'organitu. In Sardigna custus strumentus ant tentu difusioni meda, partendu de sa fini de s'Otugentus, ant sostituiu is launeddas, forsis po mori ca furint prus fàcilis a ompreai. Si contat chi is giòvanus de Loceri essant organizaus in classis, “ is levas”, po esercitai custa passioni po su cantai a mutetus e ca si cuotànt po chi ogni grupu si èssat comprau un'organitu po s'acumpangiai su cantu. Custu strumentu musicali beniat afidadu a su chi de su grupu pariat su prus portau a imparai sa melodia po acumpangiai su cantu e ogni sàbudu donànt lìberu isfogu a sa poesia improvisada. Cantànt fatu de is biginaus e tra una postatzioni e s'atra faiant unus cantus de ballus. Su chi sonàt non sempri fut unu professionista, capitàt puru chi essat capassu a pisi a fai una o duas pichiadas, e in s’antigu costumànt a cumpagiai su sonetu cun su tumborno e su triàngulu. S'allenamentu po cantai a mutetus fut importanti meda, ogna ocasioni de sa dì fut bona po si esercitai a formulai rimas. Si contat chi in s’ora de su traballu in su sartu calencunu cantàt a bogi manna un'improvisada a mutetu e capitàt ca s'intendiat calencunu ca ddi spundiat in rima de un’atru terrenu. Fut costumu antigu de fai una cuèstua intra is giòvunus po pagai unu sonadori bonu po sonai is ballus su domìnigu. Faiant regulari cuntratu cun su sonadori po chi si essat postu a disponimentu po sonai is ballus in pratza ogni domìnigu e aici a mengianu a pustis de sa missa cantada, faiant su ballu de missa po informai sa bidda ca a merici nci furint is ballus in pratza po totus. Unu ballu particulari meda chi faiant a Loceri fut su ballu de boga ( ballu ‘e oga ) in su sensu ca nci ogànt a calencunu: si tratàt de unu giogu colletivu acantu chini faddiat beniat postu a foras de su giogu. Is règulas beras e pròpias non mi funt lòmpias ma chini partetzipàt a su giogu fùt obrigau a ddas acetai. Narànt ca in s’ora de su giogu candu faiant su ballu de boga, onànt ( una cosa ) in manus chi si dda dopiant passai s’unu cun s’attru cantu si firmàt sa musica chini teniat sa cosa in manus i nce ddu ogànt In su ballu, capitàt peri, chi essant domandau una fèmina a baddai e capitàt chi a bortas calencuna fèmina essat torrau ca no. A dolu mannu si contant fìncias de situatzionis lègias, ca si peri scudiant. Difatis calencunu arrifiutau est capitau essat fatu afrontu a una fèmina e is parentis sùs podiant acodiri po dda difèndiri e ndi nasciat una crava. Si contant peri ca sa fèmina podiat esertzitai su deretu de imbucai unu sciafu a chini essat acucau a insistiri meda.