Xums | Xums Çıxmayanlar Fasiqdirlərmi? | Qısa olaraq Suallara Cavab | Şeyx Rza Nəcəfi скачать в хорошем качестве

Xums | Xums Çıxmayanlar Fasiqdirlərmi? | Qısa olaraq Suallara Cavab | Şeyx Rza Nəcəfi

Whatsapp Kanalımıza Daxil Olun 🔔✅️ https://whatsapp.com/channel/0029VbAd... Xüms İslamda vacib maliyyə vəzifələrindən biridir və onun vacibliyi Qurani-Kərimdə açıq şəkildə bildirilmişdir. Uca Allah buyurur: "Bilin ki, qənimət əldə etdiyiniz hər hansı bir şeyin beşdə biri, şübhəsiz ki, Allaha, Rəsula, yaxın qohumlara, yetimlərə, miskinlərə və yolda qalanlara məxsusdur..." (Ənfal, 41). Bu ayədə keçən "qənimət" (غنيمة) sözünün yalnız döyüş qənimətləri ilə məhdud olmadığı, ümumi mənfəətləri də əhatə etdiyi qeyd edilmişdir. Bununla bağlı bir çox rəvayətlər də mövcuddur. İmam Cavad (ə) xümsün dairəsi barədə soruşan bir şəxsə yazdığı məktubda belə cavab vermişdir: "Xüms, dolanışıq xərclərindən (müəyyən ehtiyaclardan) sonra vacibdir." Xüms səkkiz halda vacib olur. Bunlardan ən çox müsəlmanların gündəlik həyatında rast gəlinəni (fəzalətu min əl-məkasib) – yəni ticarət, əmək və müxtəlif gəlir növlərindən qalan artıq vəsaitdir. Bu, insanın və ailəsinin bir il ərzində yaşayış xərclərini – mənzil, qida, səyahət, müalicə və digər zəruri ehtiyaclarını ödədikdən sonra artıq qalan gəliri əhatə edir. Belə olan halda, həmin artıq qalmış məbləğin beşdə biri (20%-i) xüms olaraq verilməlidir. [02.04, 08:05] Şeyx Rza: Xüms, insanın əmək və qazanc yolu ilə əldə etdiyi gəlirə vacib olur. Bu, ticarət, əkinçilik, sənaye, muzdlu iş və digər sahələrdə qazanılan gəlirləri əhatə edir. Əgər bu gəlirdən illik yaşayış xərclərini ödədikdən sonra artıq bir məbləğ qalarsa, həmin artıq məbləğin beşdə biri (20%-i) xüms olaraq verilməlidir. Əgər isə insanın qazancı tamamilə xərclərinə gedər və artıq heç bir şey qalmazsa, bu halda xüms vacib olmaz. [02.04, 08:06] Şeyx Rza: Hədiyyələr, irs (miras), mehriyyə və insanın qazanc yolu ilə əldə etmədiyi digər gəlirlər xüm­sə tabe deyil, yəni bu vəsaitlərə xüms vacib olmur. Lakin, əgər bu növ gəlirlərdən illik yaşayış xərclərini ödədikdən sonra artıq bir məbləğ qalarsa, ehtiyat-müstəhəb olaraq onun xümsünü vermək tövsiyə edilir. Bu, insanın dini baxımdan ehtiyatlı davranması üçün tövsiyə olunan müstəhəb bir əməl sayılır. [02.04, 08:07] Şeyx Rza: Əgər varis bilirsə ki, miras qoyan (mərhum) ömrü boyu üzərinə vacib olan xümsü verməyib və onun malında xümsə tabe olan vəsait mövcuddur, bu halda varis mirası tamamilə mənimsəmədən əvvəl həmin vəsaitin xümsünü ayırmalı və verməlidir. Yəni, varisin həmin mal üzərində tam sahiblik hüququ əldə etməsi üçün əvvəlcə onun ödənilməmiş xüms borcunu yerinə yetirməsi vacibdir. [02.04, 08:07] Şeyx Rza: Hədiyyələr, irs (miras) və xümsə tabe olmayan digər gəlirlərin satılmasından əldə edilən gəlirə xüms vacib deyil, hətta onların dəyəri artsa belə. Lakin, əgər insan bu əşyaları al-ver məqsədilə saxlayıb və qiymətinin artmasını gözləyibsə, bu halda onları satdıqdan sonra əldə olunan gəlirdən inflyasiya səbəbilə dəyər artımını çıxmaqla, qalan məbləğin xümsünü vermək ehtiyat-vacibdir. [02.04, 08:08] Şeyx Rza: Əgər hədiyyə formallıq xatirinə verilmişdirsə, məsələn, ər öz malını arvadına və ya övladına, yaxud əksinə hədiyyə etmişsə və bu, yalnız xümsdən yayınmaq məqsədi daşıyırsa, bu halda hədiyyə alan şəxs xüms verməkdən azad olmur. Eyni şəkildə, əgər hədiyyə hədiyyə verənin vəziyyətinə uyğun olmayan şəkildə verilmişdirsə, yəni süni və qeyri-real bir hədiyyə olmuşdursa, bu halda da xüms düşür və ödənilməlidir. [02.04, 08:09] Şeyx Rza: Universitet tələbələrinə təhsil təqaüdü (maliyyə yardımı) kimi verilən pullara xüms vacib deyil, çünki bu vəsait birbaşa qazanc və ya əmək yolu ilə əldə edilmir. Lakin, təhsil təqaüdü alan və eyni zamanda işləyən və əməkhaqqı alan şəxslər (məsələn, təhsil icazəsi ilə maaşını almağa davam edənlər) üçün fərqli hökm var: Əgər onların maaşından illik xərclərini ödədikdən sonra artıq məbləğ qalarsa, həmin məbləğin xümsünü vermələri vacibdir. [02.04, 08:10] Şeyx Rza: Hövzə tələbələrinin aldıqları maaşlardan, şəhid və əlillərin ailələrinə verilən yardımlardan, eləcə də ərin arvadına, atanın övladına və ya övladın valideynlərinə verdiyi dolanışıq xərclərindən artıq qalan məbləğlərə xüms vacib deyil. Bunun səbəbi budur ki, bu vəsaitlər qazanc və ya əmək müqabilində verilmir, əksinə, hədiyyə hökmündədir və hədiyyəyə xüms düşmədiyi üçün bu məbləğlər də xümsdən azaddır. [02.04, 08:11] Şeyx Rza: Sığorta şirkətləri tərəfindən sığortalı şəxslərə ödənilən məbləğlər, məsələn, avtomobil zədələnməsi, yanğın və ya kənd təsərrüfatı məhsullarının itirilməsi kimi hallarda verilən tazminatlar, gəlir (profit) hesab olunur. Bu halda, ödənilən məbləğdən illik xərclər çıxıldıqdan sonra qalan vəsaitə xüms vermək vacibdir. Yəni, sığorta ödənişi ilə əldə edilən artıq məbləğin beşdə biri (20%-i) xüms olaraq veriləcək. Əgər valideyn xümsü ödəməyibsə, uşaq böyüdükdə və bəlli bir yaşa çatdıqda, o, üzərinə düşən xüms borcunu ödəməlidir. [02.04, 08:18] Şeyx Rza: Əgər uşaq qazanc əldə edirsə və illik xərclərini ödədikdən sonra artıq bir məbləğ qalırsa, bu artıq məbləğə xüms vacibdir. Uşağın qanuni vəkili (valideyni) onun adından xümsü ödəyə bilər.