HISTORIA BEZ KITU I M2WŚ: Litwa na rozstajach dziejów od zaborów do niepodległości -prof. Rafał Wnuk скачать в хорошем качестве

HISTORIA BEZ KITU I M2WŚ: Litwa na rozstajach dziejów od zaborów do niepodległości -prof. Rafał Wnuk

Nowoczesny naród litewski zaczął się kształtować w drugiej połowie XIX w. Przyszła litewska elita wyrosła z warstwy bogatych chłopów. Szczególnie ważną rolę w litewskim odrodzeniu narodowym odegrał Jonas Basanavičius, który zreformował litewską ortografię, a także przyczynił się do tworzenia kultury narodowej w oparciu o tradycję ludową. Główne zagrożenie dla litewskiej kultury i tożsamości upatrywano w polskiej dominacji. Począwszy od 1905 r. litewski ruch narodowy dążył do wywalczenia autonomii i praw narodowych kosztem Polaków w ramach Imperium Rosyjskiego. I wojna światowa umożliwiała Litwinom proklamowanie w 1918 r. niepodległości. Kością niezgody pomiędzy Polakami i Litwinami było jednak Wilno. Ostateczna klęska koncepcji federacyjnych Józefa Piłsudskiego („bunt” Lucjana Żeligowskiego) sprawiła, że znalazło się ono w granicach państwa polskiego. Od drugiej połowy lat dwudziestych w Republice Litewskiej zaznaczyły się tendencje autorytarne. Od 1926 aż do 1940 r. urząd prezydenta sprawował Antanas Smetona, który poszerzał kompetencje głowy państwa. Po wybuchu II wojny światowej Litwa znalazła się w sowieckiej strefie wpływów, ale początkowo zachowała niepodległość. Dopiero w czerwcu 1940 r. znalazła się pod okupacją sowiecką, a następnie włączono ją w skład ZSRR, jako kolejną republikę. Od tego momentu następowała stopniowa sowietyzacja kraju. Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. Rafałem Wnukiem, dyrektorem Muzeum II Wojny Światowej i pracownikiem KUL Jana Pawła II. Słowa kluczowe: Aušra, Jonas Basanavičius, Wilno, Józef Piłsudski, Lucjan Żeligowski, Litwa Środkowa, Antanas Smetona, sowietyzacja