Osmanlı ordusundan qorxan Lenin Stepan Şaumyana kömək etmədi - Bakının qurtuluşuna gedən yol... скачать в хорошем качестве

Osmanlı ordusundan qorxan Lenin Stepan Şaumyana kömək etmədi - Bakının qurtuluşuna gedən yol...

"Gizli tarix" kanalına abunə olaraq yeni videoları izləyə bilərsiz Abunə olun https://bit.ly/3IWfX5R Mətni səsləndirdi: Aytən Əliyeva Hər dövrün özünəməxsus maraq kəsb edən tarixçəsi var. Bir dönəm var ki, o bizim üçün ən çox maraq göstərdiyimiz və bilmək istədiyimiz bir dövrdür. Xüsusi marağımıza səbəb olan tarix 1918-ci il, daha doğrusu Cünhuriyyətin quruluş illərində baş verən olaylardır. O illərdə Bakını işğal edən bolşevik-daşnak birlikləri yenicə müstəqilliyini elan edən Azərbaycan Cümhuriyyətini Bakıya buraxmırdı. Heç bu barədə düşünmürdülər də. Neftdən “içib”, özlərinə güc toplayırdılar. Belə bir tarixi məqamda Osmanlıdan dövlətindən köməyə gələn Qafqaz İslam Ordusunun nəfərləri ilə Azərbaycan fəadailəri birləşərək Bakını düşməndən təmizlədilər. Bundan o yana olanlar hər kəsə məlumdur... “Ordusu”nun məğlub olduğunu görən Qafqaz işləri üzrə fövqəladə komissar Stepan Şaumyan “Bakı əldən gedir” deyərək Moskvaya Leninə teleqram vurur. Təbii ki, mövcud durumu dəyərləndirən Lenin də ona əlavə kömək göndərmir. Tarix elmləri doktoru, professor Musa Qasımlının araşdırmalarından əldə etdiyi həmin teleqramı təqdim edirik: “27 iyul 1918-ci il, Rusiya Xalq Komissarları Soveti sədri Lenin yoldaşa. Cəbhədə vəziyyət gündən-günə pisləşir. Şamaxı istiqamətində bizim qoşunlarımız Bakıya qədər geri çəkildilər və dəmiryol xətti boyu yenidən təşkil edildilər. Şimaldan Pirsaat istiqamətində, cənubdan Səlyan tərəfdən hədələnən qoşunlar Ələt stansiyasına qədər geri çəkiliblər. Vəziyyət çox gərgindir. Uğursuzluqların və çaxnaşmaların təsiri nəticəsində vəziyyətin gərgin olduğu Sovetdə sağ partiyalar dünən yenidən ingilisləri dəvət etmək məsələsini qaldırdılar. V Sovetlər qurultayının qətnaməsinə və Stalin yoldaşın ingilislərin dəvət edilməsinin yolverilməzliyi haqqında teleqramına əsaslanaraq mən bu məsələnin müzakirədən çıxarılmasını tələb etdim. Qeyri-müəyyən səs çoxluğu ilə mənim tələbim rədd edildi. Mən buna qarşı qəti etirazımı bildirdim. Məsələnin müzakirəsində sağ eserlər, daşnaklar və menşeviklərin 259 səs çoxluğu, bolşeviklər, sol eser və sol daşnak qruplarının 226 səsinə qarşı ingilislərin dəvəti və hökumətin sovet partiyalarından deyil, hər bir kəsdən təşkil edilməsi haqqında qətnamə qəbul olundu. Bu qətnaməyə də mərkəzi hakimiyyətin nümayəndəsi kimi öz qəti etirazımı bildirirəm. Səsvermə zamanı daşnaklar bizə qarşı münasibətdə satqınlıq etdilər. Sollar bəyan etdilər ki, onlar qəbul olunmuş qətnaməni Rusiyanın fəhlə və kəndlilərinə münasibətdə bədnam xəyanət və nankorluq kimi qiymətləndirirlər və onlar qəbul olunmuş qərarlar üzərində hər hansı cavabdehliyi öz üzərlərindən atırlar. Qətnamə qəbul edildikdən sonra şəhərdə vəziyyət çox gərgindir. Vətəndaş müharibəsi təhlükəsi yaranmışdır. İngilis köməyi şübhə altındadır. Lakin onların dəvəti haqqındakı qətnamə ordunu tamamilə bərbad vəziyyətə qoydu və təhlükəni artıraraq arxa cəbhənin nizamını pozdu. Bakını xilas etmək Rusiya üçün vacibdir. Rusiyadan təcili olaraq yardım üçün qoşunlar göndərmək lazımdır. Nizami qoşunların dərhal göndərilməsi üçün tədbirlər görməyinizi xahiş edirik. Bizə qarşı nizami türk qoşunları döyüşür. Alman təlimatçıları vardır. Qoşunların dərhal göndərilməsi üçün sizin sərəncamlarınızı və ingilislərin dəvət olunması haqqında qəbul olunmuş qərarla bağlı göstərişlərinizi gözləyirik. Qafqaz işləri üzrə fövqəladə komissar: Şaumyan”.