ដំណើរប្រយោគ៖ទី១ កិរិយាបរាមាសៈ ជាវិសេសនៈឲ្យប្រយោគទាំងមូល ហើយមាន​"យំ,យស្មា,ហិ" នៅខាងដើមប្រយោគ/ скачать в хорошем качестве

ដំណើរប្រយោគ៖ទី១ កិរិយាបរាមាសៈ ជាវិសេសនៈឲ្យប្រយោគទាំងមូល ហើយមាន​"យំ,យស្មា,ហិ" នៅខាងដើមប្រយោគ/

ដំណើររបស់ប្រយោគ ប្រយោគនិងដំណើររបស់ប្រយោគ មានលក្ខណៈខុសគ្នា នៅត្រង់ថា ប្រយោគជាតួ ជារូប ជាសណ្ឋានទ្រង់ទ្រាយ ។ ចំណែកដំណើររបស់ប្រយោគវិញ ជារាងរៅ ជាដំណើរ ជាឥរិយាបថ ជាសកម្មភាព សម្ដែងឬបង្ហាញនៅក្នុងប្រយោគនីមួយៗ ។ យើងនឹងសិក្សានូវដំណើរប្រយោគទាំងនោះ ដោយអន្លើៗដូចតទៅ៖ ​ ១.កិរិយាបរាមាសៈ -សម្រាប់ហៅថា “យំ,យស្មា,ហិ” ដែលនៅខាងដើមប្រយោគ ហើយ “យំ-តំឬឯតំ,យស្មា -តស្មា, ហិ-ឥតិ” ។ -ដែលហៅថា “កិរិយាបរាមាសៈ” ដោយសេចក្ដីថាស្ទាបអង្អែលឬពាល់ត្រូវកិរិយា មិនជាវិសេសនៈរបស់នាម មិនមែនជាកិរិយាវិសេសនៈ តែជាវិសេសនៈរបស់ពាក្យទាំងអស់ ប្រែថា “ព្រោះហេតុឯណា, ឯណា” ។ -ចំពោះ“យំ-តំឬឯតំ” មានការប្រែប្រួលដូចជាការផ្លាស់រូបប្រយោគដូចតទៅ៖ ក. ប្រសិនបើ ខាងតសព្ទ លោករៀង“តំ ឬឯតំ” នោះបទគុណឬបទកិរិយាត្រូវក្លាយជានាម ខាងយសព្ទ “យំ” ត្រូវផ្សំនឹង“ត្តបច្ច័យ” ជានបុំសកលិង្គដែរ, ខ. ប្រសិនបើ ខាងតសព្ទ លោករៀង“សោ ឬឯសោ” នោះបទគុណឬបទកិរិយាត្រូវក្លាយជានាម ខាងយសព្ទ“យំ” ត្រូវផ្សំនឹង “ភាវសព្ទ” បំបែកជាបុំលិង្គ, គ. ប្រសិនបើ ខាងតសព្ទ លោករៀង“សា ឬឯសា” នោះបទគុណឬបទកិរិយាត្រូវក្លាយជានាម ខាងយសព្ទ“យំ” ត្រូវផ្សំនឹង “តាបច្ច័យ” បំបែកជាឥត្ថីលិង្គ, ឃ. បទប្រធានផ្លាស់ជា“ឆដ្ឋីវិភត្តិ”ក៏បាន ជា“តតិយាវិភត្តិ”ក៏បាន ។ ចំណែកអវុត្តកម្ម ផ្លាស់ជា“ឆដ្ឋីវិភត្តិ”ដែរដោយច្រើន ។ ឯបទគុណ សំដៅគុណរបស់បទប្រធាន និងជាបទវិកតិកត្តា កាលផ្លាស់មក កើតជាប្រធានវិញម្ដង, ង. ដោយឡែកខាងកិរិយា, បើជា“ភូ,ហុ,អស,ជន” លោកកាត់ចេញដោយច្រើន ។ ឯកិរិយាក្រៅពីនេះ ត្រូវផ្សំនឹង“យុបច្ច័យ” ដើម្បីក្លាយជានាម ។ ឧ.យំ-តំ អនច្ឆរិយំ ខោ បនេតំ ភិក្ខុ, យំ ត្វំ មាទិសំ អាចរិយំ លភិត្វា អប្បិច្ឆោ អហោសិ ។ (ចាកវិធីប្រែបាលីនិងធ.២/១៩១) ។ ឯតំ (តុយ្ហំ មាទិសំ អាចរិយំ លភិត្វា អប្បិច្ឆត្តំ) ធម្មតា កិរេសា,យំ ធម្មោ ធម្មចារិនំ រក្ខតិ ។(ចាកវិធីប្រែបាលី) ។ ឯសា(ធម្មេន ធម្មចារិនោ រក្ខិតតា=ធម្មស្ស ធម្មចារិនោ រក្ខណតា) ឧ.យស្មា-តស្មា យស្មា ពុទ្ធា ឧប្បជ្ជមានា មហាជនំ រាគកន្តារាទីហិ តារេន្តិ តស្មា ពុទ្ធានំ ឧប្បាទោ សុខោ ហោតិ ។ (ចាកសម្ពន្ធមាលា) ។ ឧ.ហិ-ឥតិ សោ ហិ ភគវា វធកេ ទេវទត្តម្ហិ ចោរេ អង្គុលិមាលិកេ ធនបាលេ រាហុលេ ច សព្វត្ថ សមមានសោតិ ទស្សេថ មេ នំ ភគវន្តន្តិ បុនប្បុនំ យាចិ ។(ចាកវាក្យសំសយទីបនី) ។