អ្វីទៅជាលិង្គ លិង្គឥសូរ ឬ សិវលិង្គ ជំងឺលើលិង្គព្យាបាលជំងឺ скачать в хорошем качестве

អ្វីទៅជាលិង្គ លិង្គឥសូរ ឬ សិវលិង្គ ជំងឺលើលិង្គព្យាបាលជំងឺ

លិង្គឥសូរ / សិវលិង្គ ក្នុងសង្គមខ្មែរឃើញមានខ្ទមអ្នកតា ឬប្រាសាទតម្កល់លិង្គនៅច្រើនកន្លែង សម្រាប់ការបន់ស្រន់ សូម្បីក្នុងមន្ទីរពេទ្យទំនើបក៏មានតូបបន់ស្រន់នៅក្នុងនោះដែរ។ ចំពោះសច្ចភាពនៃការជឿទៅលើលិង្គព្រះសិវៈ ឬឥសូរនេះ សង្គមខ្មែរមានជំនឿលើលិង្គព្រះសិវៈនេះ តាំងពីដើមនៃគ្រិស្ដសករាជ តាមរយៈភស្ដុតាងនៃអរិយធម៌នគរភ្នំ ដែលមានរាជធានីនៅអង្គរបុរី ដែលមានភស្ដុតាងតាំងពីដើមសតវត្សរ៍ទី១នៃគ្រិស្ដសករាជ។ ស្លាកស្នាមដែលបន្សល់ ទួលអង្គ រហូតដល់បច្ចុប្បន្ន ក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពី កំពត តាកែវ ព្រៃវែង ស្វាយរៀង និងកណ្ដាលជាដើម។ ទួលអង្គទាំងនោះជាទីតម្កល់ លិង្គព្រះឥសូរនោះឯង។ អ្វីទៅជាលិង្គ? វចនានុក្រមសម្ដេចសង្ឃជួនណាត បានសរសេរថា លិង្គ លិង(ន.) ភេទ; គ្រឿងសម្គាល់; លក្ខណៈ; អង្គជាតរបស់បុរស។ លិង្គព្រះឥសូរ ឬ សិវលិង្គ គឺដុំថ្មដែលគេឆ្លាក់ជារូបអង្គជាតបុរស សន្មតថាជារបស់ព្រះឥសូរ សម្រាប់គោរពបូជា តាមលទ្ធិរាមាយណៈ (ម. ព. អង្គ ២ ន. ផង) ។ ចុះអ្វីទៅជាអង្គ? វចនានុក្រម សម្ដេចសង្ឃជួនណាត ដដែលបានសរសេរថាលិង្គ មកពីពាក្យអង្គ ហើយបានពន្យល់ពាក្យ អង្គកំណើតអវយវៈសម្រាប់បង្កើតកូន(អង្គជាត)។ អង្គជៈ (អង់-គៈជៈ) បុត្រ (កូនប្រុស)។ អង្គជា (អង់-គៈ--) បុត្រី (កូនស្រី)។ អង្គជាត (អង់-គៈ--) លិង្គ, យោនី(ខ្មាសបុរសឬស្ត្រី)។ សម្ដេចសង្ឃជួនណាត បានបន្ថែមគេអាចសរសេរថា អង់ (ន.) អង្គជាតព្រះឥសូរឬសិវលិង្គ។ ខ្មែរសម័យបុរាណហៅថ្មដែលធ្វើជារូបសិវលិង្គថា អង្គ (ហៅកាត់ខ្លីមកពីពាក្យ អង្គជាត), ហៅថ្មរូបឧមាយោនី (និមិត្តនាងឧមា) ថា បំពង់ខ្ចី; ទឹកដែលស្រោចលើថ្មទាំងពីរប្រភេទនោះ (សូមពរស្រីសួស្ដី...) ហៅថា ទឹកអង្គបំពង់ខ្ចី។ ក្នុងសម័យដែលខ្មែរកំពុងកាន់សាសនាព្រាហ្មណ៍ពេញទី, ឥស្សរជននិងប្រជាជន ច្រើនជីកស្រះសាងអង្គទុកជាទីគោរពក្នុងទីប្រជុំជនមួយៗ សឹងនៅមានរូបនិងឈ្មោះជាប់មកដល់សព្វថ្ងៃនេះច្រើនអន្លើ ដូចយ៉ាង អង្គតាសោម, អង្គតារាជ, អង្គស្នួល ជាដើម (ម. ព. អង្គ ១ ន. ផង) ។ ជំនឿលើលិង្គ? ជំនឿលើសិវលិង្គមានតាំងពីសតវត្សរ៍ទី២ មុនគ្រិស្ដសករាជ មាននៅហ្គូឌីម៉ាល់ឡាំ ស្រុកចិត្រតួរ រដ្ឋអារញ្ញប្រទេស ប្រទេសឥណ្ឌា។ ឥទ្ធិពលនៃអរិយធម៌ឥណ្ឌា បានចូលមកកម្ពុជាតាំងពីដើមគ្រិស្ដសករាជ មានភស្ដុតាងដំបូងនៅលើភ្នំដា រូងភ្នំ៥កន្លែងត្រូវបានបុព្វការីជនចោះដីតម្កល់ ថ្មសិវលិង្គ និងថ្មយោនី បច្ចុប្បន្នស្ថិតនៅស្រុកអង្គរបុរី ខេត្តតាកែវ។ អរិយធម៌ហិណ្ឌូ គោរពលើថ្មសិវលិង្គ និងថ្មយោនី បានរីកដុះដាលនៅកម្ពុជាក្រោម និងភាគខាងត្បូងកម្ពុជា បច្ចុប្បន្ន ដែលអ្នកស្រុកសព្វថ្ងៃហៅថាអង្គ ឬទួលអង្គ។ ជាការរំលឹកជាថ្មីថា ទួលអង្គ មាននៅក្នុងខេត្តតាកែវ កំពង់ស្ពឺ កំពត កណ្ដាល ព្រៃវែង និងស្វាយរៀងជាដើម ហើយក្នុងតំបន់ខ្លះ នាខេត្តទាំងនោះមានអង្គឬទួលអង្គ រហូតដល់៣០ក្នុងមួយឃុំ ការប្រតិបត្តិនេះត្រូវបានគោរពបូរជា ដោយការបន់ស្រន់សម្រាប់ការព្យាបាលជំងឺ និងសេចក្ដីសុខផ្សេងៗ។ សម័យឦសានបុរៈ (សំបូរព្រៃគុគ) សតវត្សទី៦ ដល់ទី៨ នៃគ្រឹស្ដសករាជ មានបន្សល់សិវលិង្គ និងថ្មយោនីធំៗ ជាច្រើនក្នុងប្រាសាទឥដ្ឋ ក្នុងក្រុងបុរាណនោះ (សព្វថ្ងៃមានតម្កល់នៅក្នុងសារៈមន្ទីរកំពង់ធំ)។ រហូតដល់សម័យអង្គរ ការគោរពលើលទ្ធិទេវរាជ របស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ នាដើមសតវត្សទី៩ នៃគ្រឹស្ដសករាជ នៅលើកភ្នំគូលែន (សូមមើល ព្យាបាលរោគ នៅស្ទឹងលិង្គភ្នំគូលែន) មានអន្លង់ពងផ្កាយ ឬសហសលិង្គ ឬលិង្គមួយពាន់ ជាទីសម្រាប់ព្យាបាលរោគ និងជាបន្សុតភាពនៃទឹកមន្ដរបស់ក្រុងអង្គរ។ រហូតដលសព្វថ្ងៃនេះ ប្រជាជនខ្មែរតែងតែឡើងភ្នំគូលែន យកទឹកបរិសុទ្ទ ឬទឹកសក្ដិសិទ្ធិ នៅលិង្គមួយពាន់នេះមកព្យាបាលរោគ (នៅបាតស្ទឹងត្រង់លិង្គមួយពាន់នេះមានលិង១ធំជាងគេទំហំបយនម៉ែត្របួនជ្រុង)។ ឯទីក្រុងកោះកេរ ដើមសតវត្សទី១០ នៃគ្រឹស្ដសករាជ ក្នុងរាជ្យជ័យវរ្ម័នទី៤ ក៏មានប្រាសាទជាច្រើនបានតម្កល់លិង្គ និងយោនី ហើយមានចំពួយបង្ហូរទឹកចេញមកក្រៅ ដែលនាំឲ្យយើងសន្និដ្ឋានបានថា ជាប្រាសាទលិង្គសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺ។ នាសតវត្សទី១០ នៃគ្រឹស្ដសករាជ រាស្រ្ដក្នុងនគរខ្មែរ កាន់យកជំនឿលើលិទ្ធិទេវរាជម្ដងទៀត ដោយគោរពនិងបូរជាចំពោះលិង្គ ព្រះឥស្វរៈ ឬលិង្គព្រះឥសូរ ក្នុងលិទ្ធិព្រាហ្មសាសនា។ ប្រាសាទលិង្គទីក្រុងកោះកេរ មាន ប្រាសាទលិង្គចំនួន៥ នៅកោះកេរសុទ្ធតែមានតម្កល់លិង្គនិងមានស្នាទ្រោនីបញ្ចេញមកក្រៅ(ជាទរទឹក) បែរទៅទិសខាងជើងជានិច្ច។ យើងមិនរាប់ប្រាសាទធំ ជាតួប្រាងនិងប្រាសាទតូចៗ ជារណបតាមច្រកចូលទៅប្រាង្គធំទេ ប្រសិនបើយើងរាប់ប្រាសាទរណបពីទិសខាងជើងដែលបែរមុខទៅរកប្រាសាទធំនោះមាន៖ ប្រាសាទលិង្គទី១, ប្រាសាទលិង្គទី២, ប្រាសាទលិង្គទី៣, ប្រាសាទលិង្គទី៤, ប្រាសាទស្រឡៅ (ជាអារោគ្យសាលា របស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧), ប្រាសាទក្រចាប់ (មានសិលាចារឹកច្រើនជាងគេ ១៩ផ្ទាំង ១០ផ្ទាំងនៅល្អ), ប្រាសាទបេង, ប្រាសាទលិង្គទី៥ (សល់តែគ្រឹះ និងបំណែកលិង្គ), ប្រាសាទបន្ទាយពីរជាន់, ប្រាសាទចំរេះ, ប្រាសាទច្រាប, ប្រាសាទក្ទម្ភ, ប្រាសាទដំរី (ជ្រុងទាំង៤មានរូបដំរី), ប្រាសាទបឹងខ្នា, ប្រាសាទអោបនាង, ប្រាសាទចិន(កំពែង២ជាន់), ប្រាសាទតូច ឬប្រាសាទកូនដំរី (មានរូបដំរី), ប្រាសាទនាងខ្មៅ(តម្កល់លិង្គ) ប្រាសាទប្រាំ...។ ប្រាសាទលិង្គទាំង៥ និងប្រាសាទមានតម្កល់លិង្គនៅក្រុងលិង្គបុរៈ នោះប្រហែលជាទីស្ថានមន្ទីរពេទ្យមុនព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ទៅទៀត ដោយទីក្រុងកោះកេរ ជាទីក្រុងសតវត្សរ៍ទី១០ របស់ស្ដេចជ័យវរ្ម័នទី៤(គ.ស. ៩២១-៩៤៤)។ តាមសិលាចារឹកក្រុងនេះគឺ«លិង្គបុរៈ» លិង្គ គឺជានិមិត្ដរូបនៃការកកើត ហើយក៏ជាតំណាងឱ្យព្រះអាទិទេពនៃសាសនាព្រាហ្ម។ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ ទ្រង់កសាងប្រាសាទទាំងឡាយនៅតំបន់នេះដើម្បីឧទ្ទិសដល់អាទិទេព នៃលទ្ធិហិណ្ឌូ របស់សាសនាព្រាហ្មជាពិសេសគឺព្រះសិវៈ។ ប្រាសាទលិង្គទាំង៥ ដែលតម្កល់លិង្គធំជាលំដាប់ រៀងពីទិសខាងជើងតមកត្បូង តម្កល់លិង្គធំជាងគេគឺនៅក្នុងប្រាសាទលិង្គខាងជើង រួចទំហំលិង្គនោះចុះតូចរហូតដល់ប្រាសាទលិង្គទី៥។ ស្នាទ្រោនីបញ្ចេញមកក្រៅ(ជាទរទឹក) បែរទៅទិសខាងជើងជានិច្ចនោះបញ្ជាក់ពីវិធីព្យាបាលដោយគ្រូថ្នាំ ឬអាចារ្យ ឬភៃសជ្សគុរុ នៅក្នុងប្រាសាទសូត្រពិធី ផ្សំឱសថបុរាណ ហើយស្រោចលើលិង្គ ហូរតាមស្នាទ្រោនី (ទរបង្ហូរ) មកក្រៅ ដែលអ្នកជំងឺចាំទទួលទឹកថ្នាំ ឬទឹកមន្ដ។ ដូច្នេះយើងអាចសន្និដ្ឋានថាការព្យាបាលរោគ ឬការបង្កើតមន្ទីរព្យាបាល ឬអារោគ្យសាលាគឺមានបន្តនិរន្តរភាពតាំងពីសម័យនគរភ្នំ រហូតដល់សម័យមហានគរ។