Dr. Hüseyin Yılmaz ile Osmanlı'da Hilafet KTS скачать в хорошем качестве

Dr. Hüseyin Yılmaz ile Osmanlı'da Hilafet KTS

00:00 Açılış 02:20 Hilafet nedir? Efsanevi, tarihi/siyasi ve teorik olarak üçe bölünebilir. Hicri 2.yüzyıldan sonra hilafet gözden düşmüş ve onun yerine “imamet” popülerleşmiştir. Kelime anlamı ve İslami toplumlarda kullanım pratikleri. 08:40 Meşruiyet sorunu yaşayan İslami toplumlarının merkezi çözüm yolu hilafettir. “İmamet yöneten ve yönetilen arasında bir kontrattır.” 11:00 Abbasi döneminde hilafet ve imametin özdeşleşmesi. Meşru otoriteyi tayin edenler kimlerdir? Tarihsel hilafet, peygamberin ölümüyle başlar. Tarihsel süreçte tek bir hilafetten bahsetmek mümkün değildir. 14:20 İslam siyaset teorisinde hilafet siyasal değil, dini bir statüdür. Önüne gelen halifelik sıfatını kullanabilir fakat “emir’ül-müminin” kullanılamazdı çünkü bu bir hükümranlık sıfatıdır. 17:15 Emevilerle birlikte hilafet, hükümranlığı açıklayan ve tamamlayan bir sıfata dönüşüyor. 18:45 Abbasilerin hilafet vurgusunun sebeplerinden birisi de kendilerinin dışında kalan İslami dünyayı ve fukaha veya ulema gibi dini grupları da kendine meşru yollarla itaat etmesini sağlamaktı. Harun er-Reşid neden Reşid idi? 23:15 - 26:20 Ulemanın özerkliği. Ulema siyasi sınırların ötesinde nasıl ortak metin kullanımına sahipti? Hukuk dili olgusu. Moğollar sonrası Abbasi hilafetinin yokoluşu ve hilafetin diğer İslami devletlerde kullanılması. 26:25 Hilafetin sembolikleşmesi ve 10.yüzyıldan sonra bölünmüş olması. Sahabe dönemi hilafet tartışmaları ve hilafetin politik serüveni. İslami coğrafyanın genişlemesi doğal olarak hilafetin tekelliği ilkesini gevşeterek “ümmet artık büyüdü bu yüzden birden fazla halife olabilir” ilkeleri oluşabiliyor. 33:45 Osmanlıların halifelik ünvanını 15. yüzyıl başından beri kullanıyor olması. Fatih’in kayser/sezar ünvanını kullanma sebebiyle, diğer sultanların halife ünvanını kullanma sebebi aynıdır. Abbasi halifesinin Osmanlı payitahtında olması dönem ulemasının umrunda olmamıştı. 38:10 O dönemde hilafetin Abbasilerden Osmanlılara Selçuklular yoluyla geçtiğine dair ulema yorumlarda bulunuyor. Memluklerden geldiğine dair bir yorum yapmıyorlar. 41:00 Sultan halife ünvanına sahipken, nasıl oluyor da ulema katledilmesine fetva verebiliyor? Halifenin alaşağı edilmesi değil, imamın alaşağı edilmesidir bu çünkü imam kontrat gereği yönetemediği için, sözleşme bozulması gayet doğal. Şeyhülislam doğrudan devletin parçası değildir. 48:40 Sultan ve dini otoriteler arasında hilafet bağlamında sürekli bir gerilim var mıydı? Batı Anadolu’da merkezi bir yönetim 14.yüzyılda oluşmadığından hem dini hem siyasi otorite boşluğu oluştu. Böylelikle her anlamda bakir kalabildi ve o yüzyılda herkes tarafından cazibe merkeziydi. Mevlevilerden Bektaşilere kadar, otoriteyle sürtüşmeyecekleri bir bölgeydi. 53:45 Ahmet Eflaki’nin Menakibul Arifin eseri üzerinden siyasal ve dini ünvanların anlaşılması. Hilafet kavramı pratikte fazlasıyla problem yaratmıyordu. Halife, gazi, baba, şeyh ünvanlarının karşılıklı tanınması zımnen bir imtiyaz sözleşmesidir. 57:00 Osman Gazi Şeyh Edebalı ilişkisi. Osmanlılar Kureyşiliğini Edebalı üzerinden meşrulaştırıyorlardı. Osman Gazi’nin manevi silsilesi Halife Ebubekir’e bu yolla bağlanıyordu. 01:02:20 Erken dönem Osmanlı metinlerinde ve siyasetinde soykütüğü meşrulaştırma çabasını hangi somut ve soyut konjonktüre bağlamalıyız? Osmanlının kökenine dair nünanslar. Ankara Savaşı’nın yarattığı kimlik travması. Osmanlılar gibi hiçbir hanedan kendi “kutsal soyunu” yaratamamıştır. 01:09:40 Şecereler 16.yüzyılda neden kullanılmıyor? Osmanlı’nın siyaset teorisinin rol modelleri Aristo’dan Harun Reşid’lerdir. Kendi öncelleri ve soylarını rol model almıyorlardı. Toprak genişlemesi illa ki siyasal meşruiyet sağlamazdı. Bununla birlikte soy, din, fetih gibi bir çok kurumsal ve efsanevi geleneğin içerisinde kendisini kabul ettirmesi gerekiyordu. 16. yüzyıllara gelindiğinde, artık kendilerine ait kurumlar, dini yapılar vs. kurunca kendilerinden örnekler vermeye başladılar. 01:14:15 Aşıkpaşazade’nin Osmangazi anlatısı kurarak iyi hükümetin sembolleri olarak soyu devletin rol modeli haline getirmesi. Osman beyin pazar teftişi örnekleri vs. 15-16.yüzyıldaki siyasal meşruiyet ve rol modellik için tamamen uydurulmuş olabilir. 01:15:50 Bu dönemden sonra Osmanlılarda hilafetin manevi yorumu kökleşmeye başlıyor. Tasavvufun Osmanlıda şekillenmesi ve kurumsallaşmasıyla birlikte tasavvufi dünya otonom ve özerk bir alana dönüşüyor. Mutasavvıflar sultanı manevi alana sokmaya karşıydılar 01:21:15 Otman Baba örneğine tekrar dönüş. Nübüvvetin velayete tabi olması görüşüyle mutasavvıfların siyasete karşı üstünlük taslaması. 01:23:10 Tüm bu ünvanlara mesiyanizm de dahildir, birbirlerini içerirler. Kanuni’ye mehdiliğe dair bir soru “Sultanım mehdi gelse tabii olur muydunuz?” ve cevap veriyor “Muhtemelen tabii olmazdım.” diyor.