002 - مباحث پیشرفته دراقتصاد بانکداری - کارکردهای بانک و نظام بانکی скачать в хорошем качестве

002 - مباحث پیشرفته دراقتصاد بانکداری - کارکردهای بانک و نظام بانکی

مدیریت ریسک‌های مالی و تحول مدل‌های بانکی سه منبع اصلی ریسک در بانک‌ها مدیریت بانک بر شناسایی و کنترل سه ریسک کلیدی متمرکز است: ریسک تبدیل (Transformation Risk): ناشی از فعالیت ذاتی تبدیل سررسید و نقدینگی ریسک اعتباری (Credit Risk): ناشی از فعالیت‌های اعطای وام و احتمال عدم بازپرداخت ریسک بازار (Market Risk): ناشی از فعالیت‌های بانک در بازارهای مالی این ریسک‌ها در ترازنامه و به‌ویژه در «عملیات خارج از ترازنامه» بانک‌ها نمایان می‌شوند. حجم این عملیات خارج از ترازنامه در دهه‌های اخیر به طور سرسام‌آوری افزایش یافته و بر پیچیدگی مدیریت ریسک افزوده است. ریسک تبدیل: مدل کسب‌وکار هسته بانک‌داری مدل سنتی بانک‌داری خرد، «تبدیل سپرده‌های کوتاه‌مدت» به «وام‌های بلندمدت» است. این مدل، دو ریسک اصلی را ایجاد می‌کند: ریسک نقدینگی (Liquidity Risk): سپرده‌های دیداری در هر لحظه قابل برداشت هستند، اما وام‌ها را نمی‌توان فوری نقد کرد. این شکاف سررسید، منبع اصلی شکنندگی بانک‌ها است و با "شکاف نقدینگی" (تفاوت بدهی‌های کوتاه‌مدت و دارایی‌های کوتاه‌مدت) اندازه‌گیری می‌شود. ریسک نرخ بهره (Interest Rate Risk) ریسک اعتباری در دوران مدرن، ریسک اعتباری با توسعه بانک‌داری سرمایه‌گذاری، ظهور ابزارهای مالی پیچیده و ضرورت ارزیابی ریسک طرف مقابل (Counterparty Risk) در قراردادهای مشتقه، به طور قابل توجهی رشد کرد. امروزه، ارزیابی و قیمت‌گذاری ریسک اعتباری، یک وظیفه بنیادی بانک‌ها است. ریسک بازارهای مالی با تحولات بانک‌ها در بازارهای مالی، منابع جدید ریسک ظهور کردند: معاملات proprietary: زمانی که بانک‌ها به حساب خود در بازارها معامله می‌کنند. فعالیت بازارگردانی (Market-Making): زمانی که بانک‌ها برای سایر سرمایه‌گذاران نقدینگی فراهم می‌کنند، به‌ویژه در بازار مشتقات. فعالیت‌های پوشش ریسک (Hedging): زمانی که بانک‌ها از مشتقات برای مدیریت ریسک نرخ بهره و ارز استفاده می‌کنند. پاسخ نظارتی به این ریسک‌ها، نظارت دقیق‌تر بر عملیات خارج از ترازنامه و اعمال «الزامات سرمایه (Capital Requirements)» برای ریسک بازار بوده است. تحول مدل کسب‌وکار بانکی: از "تولید و نگهداری" به "تولید و توزیع" مدل سنتی بانک‌ها «تولید و نگهداری (Originate and Hold)» بود. در این مدل، بانک وام را اعطا می‌کرد و آن را تا سررسید در ترازنامه خود نگه می‌داشت. فعالیت‌های بازار مالی در درجه دوم اهمیت قرار داشتند. اما از دهه ۱۹۷۰ به بعد، دو نیرو این مدل را زیر سؤال برد: در طرف بدهی‌ها (Liabilities): فرآیند «حذف واسطه (Disintermediation)» آغاز شد. سپرده‌گذاران، پول خود را از بانک‌ها خارج و به صندوق‌های بازار پول منتقل کردند. این امر بانک‌ها را مجبور کرد تا برای تأمین مالی، بیشتر به بازارهای مالی (وام‌های بین‌بانکی، انتشار اوراق) متکی شوند. در طرف دارایی‌ها (Assets): رقابت از سوی مؤسسات اعتباری غیربانکی افزایش یافت و حاشیه سود واسطه‌گری بانک‌ها کاهش یافت. در نتیجه، بانک‌ها به دنبال منابع درآمدی مبتنی بر کارمزد رفتند. رشد عملیات خارج از ترازنامه این نیاز به درآمد کارمزدی، منجر به توسعه محصولات مالی پیچیده و «عملیات خارج از ترازنامه (Off-Balance-Sheet Operations)» شد. این عملیات شامل تعهدات شرطی هستند (نه بدهی یا دارایی واقعی) و بنابراین در ترازنامه اصلی منعکس نمی‌شوند. نمونه‌ها عبارتند از: تعهدات اعتباری (وام‌های تضمین‌شده) ضمانت‌نامه‌های مالی تعهد پذیره‌نویسی اوراق بهادار عوامل محرک رشد این عملیات، تمایل به درآمد کارمزدی، فرار از نظارت (Regulatory Arbitrage) و کاهش مالیات، و تقاضای شرکتی برای محصولات مالی سفارشی بود. مدل مدرن: «تولید و توزیع» در پاسخ به این تحولات، مدل مدرن «تولید و توزیع (Originate and Distribute)» ظهور کرد. مکانیسم کلیدی این مدل، «اوراق‌سازی (Securitization)» است: بانک‌ها وام‌ها را اعطا می‌کنند، اما آنها را نگه نمی‌دارند. وام‌ها را در پرتفویی جمع‌آوری و به «اوراق بهادار» تبدیل می‌کنند. این اوراق را به سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی می‌فروشند. انگیزه اولیه این تغییر، کاهش الزامات سرمایه نظارتی است. از آنجایی که «الزام سرمایه = تابعی از دارایی‌های موزون‌شده به ریسک» است، با خارج کردن دارایی‌ها از ترازنامه (از طریق اوراق‌سازی)، بانک دارایی‌های موزون‌شده به ریسک و در نتیجه نیاز به سرمایه خود را کاهش می‌دهد. مثال عددی: اگر بانکی ۱۰۰ میلیون دلار وام مسکن با ضریب ریسک ۵۰٪ داشته باشد، دارایی موزون‌شده به ریسک آن ۵۰ میلیون دلار است. با فرض نرم سرمایه‌ای ۸٪، بانک به ۴ میلیون دلار سرمایه نیاز دارد. اما اگر این وام‌ها را اوراق‌سازی و از ترازنامه خارج کند، دارایی موزون‌شده به ریسک و نیاز به سرمایه مربوطه به صفر می‌رسد و ۴ میلیون دلار سرمایه آزاد می‌شود. این تحول، درک ریسک‌های بانکی را پیچیده‌تر اما حیاتی‌تر کرده است. #ریسک_تبدیل #TransformationRisk #ریسک_نقدینگی #LiquidityRisk #ریسک_نرخ_بهره #InterestRateRisk #ریسک_اعتباری #CreditRisk #ریسک_بازار #MarketRisk #ریسک_طرف_مقابل #CounterpartyRisk #عملیات_خارج_از_ترازنامه #OffBalanceSheet #الزامات_سرمایه #CapitalRequirements #دارایی_موزون_شده_به_ریسک #RiskWeightedAssets #مدل_تولید_و_نگهداری #OriginateAndHold #مدل_تولید_و_توزیع #OriginateAndDistribute #اوراق_سازی #Securitization #حذف_واسطه #Disintermediation #بازارگردانی #MarketMaking #پوشش_ریسک #Hedging #مشتقات #Derivatives #فرار_از_نظارت #RegulatoryArbitrage #وام_بین_بانکی #InterbankLending #صندوق_بازار_پول #MoneyMarketFund